Ponurowo, 18.4.2023 r.

                                                                               Sąd Okręgowy w Nielatowie Górnym

                                                                               Wydział IV Cywilny Odwoławczy

                                                                               ul. Korekcyjna 8/8

                                                                               98-765 Nielatów

                                                                               za pośrednictwem

                                                                               Sąd Rejonowy w Nielatowie

                                                                               Wydział III Rodzinny i Nieletnich

                                                                               ul. Dobrodziejska 7/77a

                                                                               98-765 Nielatów

Sygn. akt Sądu I instancji: III Nw 1418/22

Skarżący: Nieletni Jakub Jakubek, ur. 13.4.2009 r., PESEL: 09241315673, zam. Ponurowo, ul. Jasnogórska 13/78, 98-765
Nielatów, e-mail: [email protected], tel. 456 787 435, działający przez adwokata Mieszka Mielnickiego „Kancelaria
Adwokacka Piastowie na Zawsze”, ul. Światowida 98a, 98-765 Nielatów, e-mail: [email protected], tel./faks
214 567 895

Uczestnicy: Pokrzywdzony Jurand Jurajski, zam. Rynek 31, 98-765 Nielatów

Opłata: brak

                                               Apelacja nieletniego
                                 od postanowienia Sądu Rejonowego w Nielatowie,
                                  Wydział III Rodzinny i Nieletnich z 16.3.2023 r.
                             (doręczonego obrońcy wraz z uzasadnieniem 14.4.2023 r.)

I. Działając w imieniu nieletniego Jakuba Jakubka (upoważnienie do obrony w aktach), na podstawie art. 27 WspierResNielU w
zw. z 518 i 367 § 1 i 2 w zw. z art. 368 KPC zaskarżam w całości postanowienie Sądu Rejonowego w Nielatowie Wydział III
Rodzinny i Nieletnich z 16.3.2023 r., w którym orzeczono wobec nieletniego Jakuba Jakubka środek poprawczy w rozumieniu
art. 9 WspierResNielU.

II. Powyższemu postanowieniu zarzucam naruszenie prawa procesowego w postępowaniu cywilnym w sprawach opiekuńczych
(art. 27 KPC w zw. z art. 14 WspierResNielU) mające istotny wpływ na treść wydanego postanowienia, tj.:

1) art. 233 § 1 w zw. z art. 13 § 2 i art. 3 KPC – przez dokonanie dowolnej, a nie swobodnej oceny zebranego materiału
dowodowego, które doprowadziło do błędnego ustalenia faktycznego, że nieletni dopuścił się czynu zabronionego polegającego
na usiłowaniu dokonania rozboju na szkodę pokrzywdzonego Juranda Jurajskiego wypełniającego znamiona czynu
zabronionego z art. 280 § 2 KK w postaci zaboru kwoty pieniędzy w wysokości 320 zł i orzeczenie wobec niego środka w
postaci orzeczenia w zakładzie poprawczym, gdy tymczasem z zeznań świadka: Angeliki Anielskiej wynika, że nie nastąpił zabór
rzeczy ruchomej;

2) art. 2352 § 1 pkt 3 w zw. z art. 13 § 2 KPC – poprzez błędne pominięcie wniosku dowodowego zmierzającego do
przesłuchania woźnego szkolnego, na okoliczności przebiegu zdarzenia, co nie pozwoliło dokonać prawdziwego ustalenia
faktycznego;

3) art. 2352 § 1 pkt 5 w zw. z art. 13 § 2 KPC – poprzez błędne pominięcie wniosku dowodowego w postaci pominięcia dowodu
zapoznania się z monitoringiem, co do którego sąd I instancji uznał, że jego uwzględnienie zmierza do przedłużenia
postępowania, gdy tymczasem wniosek te został złożony jeszcze w toku czynności dowodowych prowadzonych przez Policję;
4) art. 70 ust. 3 WspierResNielU – poprzez uniemożliwienie nieletniemu czynienia uwag oraz składania oświadczeń co do
każdego przeprowadzonego dowodu, w szczególności podczas przesłuchania pokrzywdzonego Juranda Jurajskiego 18.3.2023 r.,
co uniemożliwiło nieletniemu realizację jego prawa do obrony.

III. Ponadto zarzucam obrazę prawa materialnego, tj. art. 15 ust. 1 w zw. z art. 27 w zw. z art. 3 WspierResNielU – poprzez
orzeczenie wobec nieletniego środka poprawczego, gdy tymczasem z ustaleń faktycznych wynika, że nieletni nie wykazuje
wysokiego stopnia demoralizacji nieletniego, w szczególności nigdy nie było przeciwko niemu prowadzone postępowanie o
popełnienie czynu zabronionego.

IV. W związku z powyższym wnoszę o :

1) zmianę postanowienia Sądu Rejonowego w Nielatowie, Wydział III Rodzinny i Nieletnich z 16.3.2023 r. poprzez zmianę w
pkt 1 opisu czynu zarzucanego na: „w dniu 22.9.2022 r. w Nielatowie przy ul. Spacerowie usiłował zabrać w celu
przywłaszczenia kwotę pieniędzy w wysokości 320 zł, lecz zamierzonego celu nie osiągnął”, a także w pkt 2 zmianę
orzeczonego środka poprawczego na środek wychowawczy w postaci upomnienia (art. 7 pkt 1 WspierResNielU) oraz
równocześnie „nadzór odpowiedzialny rodziców” (art. 7 pkt 3 WspierResNielU), a gdyby to było niemożliwe – wyłącznie na
środek wychowawczy: „nadzór kuratora sądowego” (art. 7 pkt 5 WspierResNielU);

2) dopuszczenie, a następnie przeprowadzenie pominiętego wcześniej dowodu z zeznań świadka Angeliki Anielskiej, zam.
Nierodowice 13, 98-765 Nielatów;

3) ponowne przeprowadzenie dowodu w postaci nagrania monitoringu miejskiego;

4) rozpoznanie apelacji na rozprawie i zasądzenie na rzecz wnioskodawcy od uczestników kosztów postępowania według
stosownym norm obowiązujących.

                                                               Uzasadnienie
Na mocy postanowienia Sądu Rejonowego w Nielatowie Wydział III Rodzinny i Nieletnich z 16.3.2023 r. wobec nieletniego Jakuba Jakubka
orzeczono środek poprawczy w rozumieniu art. 9 WspierResNielU, któremu zarzucono, że: „w dniu 22.9.2022 r. w Nielatowie przy ul.
Spacerowie posługując się nożem, zabrał w celu przywłaszczenia kwotę pieniędzy w wysokości 320 zł na szkodę Juranda Jurajskiego” i
orzeczono wobec niego środek w postaci umieszczenia w zakładzie poprawczym, gdy tymczasem z zeznań świadka Angeliki Anielskiej wynika,
że nie nastąpił zabór rzeczy ruchomej.

Ad II pkt 1. Sąd I instancji, czyniąc ustalenia faktyczne, całkowicie zignorował treść zeznań pokrzywdzonego Juranda Jurajskiego (k. 11–13,
70–71) oraz świadka Felicjana Fista (k. 45–46), którzy zgodnie stwierdzili, że nie tylko nie doszło zaboru kwoty pieniędzy, ale też że nieletni
Jakub Jakubek w ogóle nie używał przemocy wobec pokrzywdzonego Juranda Jurajskiego, lecz wykorzystując jego nieuwagę, chciał zabrać mu
portfel, ale wskazanego celu nie osiągnął, gdyż portfel wypadł, zaś pokrzywdzony zauważył nieletniego, zatrzymał go i przekazał w ręce Policji.
Przebieg tego zdarzenia całkowicie potwierdza również świadek Angelika Anielska, która zapewnia, że „doskonale widziałam przebieg zdarzenia
i wiem, że Jakub chciał jedynie pokazać nam, że potrafi zabrać każdy portfel przez nieuwagę”.

Sąd rejonowy orzekający w tej sprawie zupełnie zbagatelizował fakt, że nieletni nie dopuścił się czynu w stadium dokonania, lecz jedynie
usiłował zabrać portfel. Nawet jeśli Sąd nie przyjął wersji nieletniego, który w swoich wyjaśnieniach już przy zatrzymaniu przez Policję wskazał
„chciałem zaimponować dziewczynie, bowiem nie miałem zamiaru przywłaszczenia portfela ani pieniędzy” (k. 8–10), to jednak do zaboru
portfela nie doszło. Stosownie do treści art. 13 § 1 KK: Odpowiada za usiłowanie, kto w zamiarze popełnienia czynu zabronionego swoim
zachowaniem bezpośrednio zmierza do jego dokonania, które jednak nie następuje, a z uwagi na fakt, że sprawca nie objął posiadaniem
przedmiotu czynności wykonawczej, co najwyżej może odpowiadać za usiłowanie. Jak słusznie stwierdził Sąd Najwyższy: „Z udolnym
usiłowaniem mamy do czynienia wówczas, gdy w warunkach, w jakich sprawca podjął próbę realizacji znamion czynu zabronionego, dokonanie
było obiektywnie możliwe, czyli prawdopodobne. Obojętny jest przy tym stopień prawdopodobieństwa, który niekiedy może się okazać bardzo
niski, co nie pozbawia jednak usiłowania cechy udolności. Nawet jeśli stopień prawdopodobieństwa realizacji zamierzonego czynu, oceniany ex
ante (tj. na chwilę podjęcia przez sprawcę zachowania kwalifikowanego jako bezpośrednie zmierzanie do dokonania czynu zabronionego), jest
znikomy, usiłowanie jest mimo wszystko udolne” (post. SN z 13.7.2022 r., III KK 293/22, Legalis) czy też: „Pomimo identycznego zagrożenia
karą za dokonanie i usiłowanie szkodliwość społeczna czynu jest zazwyczaj niższa przy usiłowaniu z uwagi np. na brak skutku, a w efekcie kara
wymierzona za usiłowanie powinna być w zasadzie łagodniejsza niż za dokonanie przestępstwa” (wyr. SN z 31.10.2017 r., V KK 201/17,
OSNKW 2018, Nr 2, poz. 16).

Ponadto należy mieć na względzie, że zgodnie z art. 280 § 2 KK: „Jeżeli sprawca rozboju posługuje się bronią palną, nożem lub innym podobnie
niebezpiecznym przedmiotem lub środkiem obezwładniającym albo działa w inny sposób bezpośrednio zagrażający życiu lub wspólnie z inną
osobą, która posługuje się taką bronią, przedmiotem, środkiem lub sposobem”, a zatem koniecznym warunkiem przypisania odpowiedzialności
karnej za rozbój jest atak zarówno na osobę pokrzywdzonego, jak też na jego mienie. Jak słusznie stwierdził SN: „Użycie przemocy wobec osoby
polega na fizycznym i bezpośrednim oddziałaniu na ciało człowieka, ukierunkowanym na przełamanie lub uniemożliwienie oporu, użyciem
przemocy wobec osoby w rozumieniu art. 280 KK jest nawet zastosowanie niewielkiej siły fizycznej, odpowiadającej naruszeniu nietykalności
cielesnej, jeżeli zastosowanie jej prowadzi do przełamania woli pokrzywdzonego” (post. SN z 5.1.2023 r., I KK 410/22, niepubl.). Podobnie w
innym orzeczeniu stwierdzono, że: „Sprawca rozboju musi działać w celu przywłaszczenia rzeczy i chcąc ten cel osiągnąć stosuje określone w
art. 280 § 1 KK środki zmierzające, przez sparaliżowanie woli ofiary, do zaboru tej rzeczy. Zamiar zaboru mienia musi zatem wystąpić u sprawcy
najpóźniej w chwili stosowania wspomnianych, określonych w dyspozycji art. 280 § 1 KK, sposobów oddziaływania na osobę pokrzywdzonego.
Jego działanie składa się więc z dwóch części, z których pierwsza obejmuje zastosowanie owych środków prowadzących do dokonania zaboru,
druga zaś już sam zabór cudzej rzeczy ruchomej w celu przywłaszczenia” (wyr. SN z 14.7.2022 r., IV KK 210/22, Legalis).

Nawet jeśli przedmiotem postępowania może być jedynie czyn zabroniony, nie zaś przestępstwo, to jednak wadliwie opisany czyn za tak surowe
przestępstwo wpłynął na zaostrzenie konsekwencji prawnych, jakie zastosowano wobec nieletniego. Przestępstwo rozboju kwalifikowanego z
art. 280 § 2 KK jest zbrodnią, a zatem uwzględniając art. 7 § 2 i art. 37 KK czynem zagrożonym karą pozbawienia wolności od lat 3 do lat 15,
natomiast z kolei maksymalne zagrożenie za kradzież zwykłą z art. 278 KK wynosi od „3 miesięcy pozbawienia wolności do lat 5”, na dodatek z
możliwością orzeczenia zamiast tej kary ograniczenia wolności lub grzywny. Tymczasem sąd rodzinny opisując wskazany czyn nieletniego,
stwierdził jego sprawstwo i zastosował najsurowszy środek wobec nieletniego, a mianowicie umieszczenie w zakładzie poprawczym (art. 9
WspierResNielU).

Ad II pkt 1. Stosownie do art. 3 KPC „Strony i uczestnicy postępowania obowiązani są dokonywać czynności procesowych zgodnie z dobrymi
obyczajami, dawać wyjaśnienia co do okoliczności sprawy zgodnie z prawdą i bez zatajania czegokolwiek oraz przedstawiać dowody”. Nawet
jeśli sąd w postępowaniu cywilnym z reguły nie jest bezpośrednim adresatem wskazanej normy postępowania, to jednak sąd w toku
prowadzonego postępowania w sprawie nieletniego ma szczególne obowiązki związane z podjęciem wszelkich starań, które gwarantują, że w
sprawie nie doszło do naruszenia dobra nieletniego. Sąd zatem przeprowadzając postępowanie dowodowe, powinien dążyć do odtworzenia
prawidłowego przebiegu zdarzenia historycznego, szczególnie wówczas gdy w sprawie strony lub prokurator, działając jako rzecznik interesu
społecznego, nie przejawiają aktywności dowodowej. Przedstawione w tym miejscu rozumowanie dowodzi, że pominięcie wskazanej normy art.
3 KPC nie pozwoliło zrealizować tej dyrektywy.

Ad II pkt 2. Sąd ponadto w toku postępowania rozpoznawczego nie uwzględnił wniosku dowodowego złożonego przez obrońcę nieletniego
18.3.2023 r., który wnioskował o przesłuchanie także woźnego szkolnego, na okoliczności przebiegu zdarzenia, a to z kolei pozwoliłoby
dodatkowo stwierdzić, że nie było żadnego ataku na życie, zdrowie lub nawet nietykalność cielesną pokrzywdzonego. Nie budzi wątpliwości, że
to właśnie woźny sądowy jako jedna z pierwszych osób miał możliwość obserwacji przebiegu zdarzenia. Zaniechanie sądu doprowadziło do
wadliwych ustaleń faktycznych, co bezpośrednio wpłynęło na kształt rozstrzygnięcia.

Ad. II pkt 3. Trudno zgodzić się także ze stwierdzeniem sądu I instancji, który uznał, że złożony 18.3.2023 r. wniosek o zabezpieczenie
monitoringu zmierza do przedłużenia postępowania, skoro wniosek ten został złożony jeszcze w toku czynności dowodowych prowadzonych
przez Policję, a następnie osobno dołączony w dalszym postępowaniu, dzięki uzyskaniu tego dowodu od dyrektora szkoły, na terenie której
doszło do zdarzenia. Sąd powinien zatem wnikliwie rozważyć etap procesu, na którym złożono wniosek, który pozwoliłby ustalić prawdziwy
przebieg zdarzenia, a w żadnym razie nie był przejawem obstrukcji procesowej. Kwestia ta jest absolutnie kluczowa przy ocenie przebiegu
zdarzenia, tym bardziej że już pobieżne zapoznanie się z utrwalonym przebiegiem zdarzenia jednoznacznie wskazuje, że nie było ataku na osobę
pokrzywdzonego.

Ad. II pkt 4. Istotnym uchybieniem w postępowaniu sądu I instancji jest uniemożliwienie nieletniemu zadawania pytań podczas przesłuchania
pokrzywdzonego Juranda Jurajskiego w sądzie 18.3.2023 r. (k. 70–71). Tym samym nieletni nie mógł się ustosunkować do przebiegu zdarzenia,
a w szczególności zadania pytań pokrzywdzonemu. Niestety, obecny w tym dniu aplikant nie zauważył tej nieprawidłowości. Zgodnie z art. 70
ust. 3 WspierResNielU „Nieletni może czynić uwagi i składać oświadczenia, co do każdego przeprowadzonego dowodu”, a zatem w każdej
sprawie sąd powinien umożliwić złożenie takich uwag i oświadczeń, niezależnie od inicjatywy ze strony nieletniego.

Ad. III. W postępowaniu przed sądem rodzinnym w I instancji sąd dopuścił się także obrazy przepisów prawa materialnego, a w szczególności
art. 15 ust. 1 w zw. z art. 27 WspierRes NielU, poprzez orzeczenie wobec nieletniego środka poprawczego, gdy tymczasem nieletni nie wykazuje
wysokiego stopnia demoralizacji nieletniego, w szczególności nigdy nie było przeciwko niemu prowadzone postępowanie o popełnienie czynu
zabronionego. Kierowanie się dobrem nieletniego obliguje sąd, aby dokonał wszelkich ustaleń w zakresie osobowości i charakteru nieletniego, a
także podejmowanych przez niego działań. Z wywiadu środowiskowego kuratora (k. 51–53) oraz z wyjaśnień Jakuba Jakubka wynika, że nieletni
nie miał problemów z prawem, bardzo dobrze się uczy, stosuje się do poleceń nauczycieli, a także bierze aktywny udział w społeczności lokalnej.
Bierność sądu w zakresie ustaleń faktycznych nie pozwala na ustalenie, czy doszło do demoralizacji, a w konsekwencji, sąd nie mógł podjąć
adekwatnych środków wychowawczych lub w stosunku do osób naruszających porządek prawnych. Tym samym sąd nie uwzględnił jego
szczególnej sytuacji osobistej i pominął dyrektywę kierowania się w postępowaniu dobrem nieletniego (art. 3 WspierResNielU), wobec którego
zastosowano środek poprawczy (art. 9 WspierResNielU). Ewentualny pobyt w takim ośrodku z całą pewnością nie będzie stanowił właściwej
reakcji, a co więcej, może doprowadzić paradoksalnie do jego demoralizacji.

Ad. IV. Zmiana wskazanego postanowienia jest konsekwencją zarzutów postawionych w pkt II 1–5. Uwzględnienie ich zasadności musi
prowadzić do zmiany opisu czynu przypisanego nieletniemu na następujący: „w dniu 22.9.2022 r. w Nielatowie przy ul. Spacerowie usiłował
zabrać w celu przywłaszczenia kwotę pieniędzy w wysokości 320 zł, lecz zamierzonego celu nie osiągnął”. Pozwoli to odzwierciedlić przebieg
zdarzenia. Mniejsza społeczna szkodliwość czynu nieletniego powinna skutkować zastąpieniem środka poprawczego środkiem wychowawczym:
albo w postaci upomnienia (art. 7 pkt 1 WspierResNielU) wraz z orzeczeniem równoczesnego środka wychowawczego „nadzór odpowiedzialny
rodziców” (art. 7 pkt 3 WspierResNielU), albo alternatywnie zamiast obu środków wyłącznie orzeczenia jednego środka wychowawczego, jakim
jest „nadzór kuratora sądowego” (art. 7 pkt 5 WspierResNielU). Orzeczenie środka lub nawet środków wychowawczych byłoby właściwym
wdrożeniem kierowania się wobec nieletniego nie tylko tekstem preambuły Wspier ResNielU, ale też dyrektywy kierowania się dobrem
nieletniego, a w szczególności tego, aby go wychować (art. 3 WspierResNielU).

Mając na względzie wszystkie okoliczności, wnoszę jak na wstępie.


                                                                                        Skarżący Jakub Jakubek
Załączniki: