Kilka uwag na temat sytuacji prawnej Żydów w świetle prawa rzymskiego na obszarze Judei, Idumei i Samarii w latach 63 p.n.e. – 6 n.e.

Zdobycie Jerozolimy przez Pompejusza w roku 63 p.n.e.

W wyniku działań Pompejusza w 63 r. p.n.e., po upadku państwa hasmonejskiego, Żydzi znaleźli się pod panowaniem rzymskim. Choć formalnie nie zostali wcieleni do państwa rzymskiego, byli od tej pory podporządkowani Rzymowi. Żydowska władza religijna została ograniczona do nadzoru nad świątynią, a ich wpływy polityczne znacznie zredukowane.

• Redukcja wpływów żydowskich: Arcykapłani utracili większość politycznych wpływów, stając się jedynie religijnymi przywódcami.
• Sanhedryn: Rzymska władza utrzymała Sanhedryn, który miał kompetencje w zakresie drobnych sporów sądowych opartych na prawie mojżeszowym.

Nadanie przywilejów przez Juliusza Cezara w 47 r. p.n.e.

W 47 r. p.n.e. Juliusz Cezar nadał Żydom różne przywileje, w tym zwolnienie z obowiązku służby wojskowej i składania czci cesarzowi, oraz pozwolenie na swobodne praktykowanie religii. Było to wyrazem przychylności Rzymu wobec wyznawców judaizmu, którzy mogli teraz legalnie przestrzegać zasad religijnych i prawa mojżeszowego.

• Przywileje Cezara: Żydzi zostali zwolnieni z obowiązku kwaterowania żołnierzy, a także uzyskali możliwość obniżenia podatków.
• Zachowanie autonomii: Arcykapłan Hyrkan II zachował prawo do rozstrzygania spraw sądowych zgodnie z tradycją żydowską.

Dynastia Herodiańska i jej znaczenie

Herod Wielki, będący królem Judei z nadania Rzymu, wprowadzał rozwiązania prawne, które miały na celu zbliżenie Judei do tradycji rzymskich. Pomimo swego żydowskiego pochodzenia, często lekceważył zasady judaizmu, co budziło oburzenie niektórych środowisk żydowskich. Zbudował w Jerozolimie liczne obiekty sprzeczne z religijnymi nakazami, jak teatr i amfiteatr, co wywołało sprzeciw.

• Herod i Rzym: Jako władca zależny od Rzymu, wprowadzał prawo karne i cywilne, zgodnie z rzymskimi wzorcami.
• Budowa pogańskich obiektów: Herod wybudował pogańskie miasta i teatry, co spotkało się z dezaprobatą ze strony Żydów.

Judea jako rzymska prowincja

W 6 r. n.e. Judea stała się rzymską prowincją, zarządzaną przez prefekta podlegającego namiestnikowi Syrii. Rzymianie starali się respektować religijne nakazy Żydów, takie jak szabaty czy zakaz oddawania czci cesarzowi. Dzięki temu judaizm zyskał status religii tolerowanej przez Rzymian, choć termin "religio licita" nie był formalnie uznawany w prawie rzymskim.

Podsumowanie

Żydzi w okresie 63 p.n.e. – 6 n.e. uzyskali od Rzymian liczne przywileje, które miały na celu poszanowanie ich religii i tradycji. Pomimo rzymskiego panowania, Żydzi mogli zachować swoje prawo religijne i autonomię sądową, a Rzymianie, świadomi specyfiki judaizmu, starali się nie naruszać ich wierzeń.