Koszty najmu pojazdu zastępczego
Kategoria: Prawo cywilne
Tematyka: koszty najmu pojazdu zastępczego, ubezpieczenie assistance, roszczenie regresowe, Sąd Najwyższy, wynajem auta zastępczego, umowa ubezpieczenia, art. 828 § 1 KC
Ubezpieczycielowi, który pokrył koszty najmu pojazdu zastępczego w ramach umowy ubezpieczenia assistance, przysługuje na podstawie art. 828 § 1 KC roszczenie regresowe wobec ubezpieczyciela sprawcy szkody – tak orzekł Sąd Najwyższy. Sprawa dotyczyła kolizji drogowej spowodowanej przez cudzoziemca, gdzie ubezpieczyciel sprawcy odmówił zrefundowania wynajmu auta zastępczego. Sądy uwzględniły regresowe roszczenie ubezpieczyciela pokrywającego koszty najmu auta zastępczego, argumentując, że zastosowanie art. 828 § 1 KC jest uzasadnione w przypadku wynajmu auta zastępczego w ramach umowy assistance.
Ubezpieczycielowi, który pokrył koszty najmu pojazdu zastępczego w ramach umowy ubezpieczenia assistance, przysługuje na podstawie art. 828 § 1 KC roszczenie regresowe wobec ubezpieczyciela sprawcy szkody – uznał Sąd Najwyższy. W wyniku kolizji drogowej spowodowanej przez cudzoziemca Zakład Ubezpieczeń C., w którym miała wykupioną polisę autocasco z dodatkową opcją assistance właścicielka drugiego auta uczestniczącego w wypadku – Anna R., musiał pokryć koszty szkody i holowania auta ubezpieczonej oraz koszty wynajmu auta zastępczego dla Anny R. Ubezpieczyciel sprawcy zdarzenia „P.” S.A. (zastąpiony w toku procesu przez Polskie Biuro Ubezpieczeń Komunikacyjnych) odmówił zrefundowania wynajmu auta zastępczego. Sąd I instancji uwzględnił roszczenie Zakładu Ubezpieczeń „C.” uznając, że na podstawie art. 823 KC, stronie powodowej przysługuje regresowe roszczenie do sprawcy – w tym wypadku jego ubezpieczyciela z polisy OC. Rozpoznający apelację Polskiego Biura Ubezpieczeń Komunikacyjnych sąd II instancji skierował do SN pytanie prawne o następującej treści: „Czy ubezpieczycielowi, który we własnym zakresie pokrył koszty najmu pojazdu w ramach umowy ubezpieczenia assistance, przysługuje na podstawie art. 828 § 1 KC roszczenie regresowe wobec ubezpieczyciela sprawcy szkody?”. W uzasadnieniu wskazano, że zastosowanie literalnej wykładni art. 828 § 1 KC oznacza, że podstawą regresu może być jedynie wypłata odszkodowania, która jest ukierunkowana na naprawienie szkody ubezpieczającego. Natomiast w tej sprawie nie nastąpiła zapłata odszkodowania, lecz wynagrodzenia za wykonaną usługę, bowiem umowa assistance, w odróżnieniu od umowy ubezpieczenia auto-casco, polega na zobowiązaniu ubezpieczyciela do wykonania usługi, a nie wypłaty odszkodowania. Sąd wskazał również, że w przypadku uznania niedopuszczalności regresu ubezpieczeniowego statuującego rodzaj subrogacji ustawowej, możliwość zastosowania tzw. subrogacji umownej, czyli wstąpienia w prawa zaspokojonego wierzyciela na podstawie umowy zawartej pomiędzy tym wierzycielem a osobą trzecią. Za dopuszczalnością takiej interpretacji przemawia zastosowanie zasady swobody umów. Niedopuszczalność takiego stanowiska uzasadniana zaś jest natomiast tym, że w art. 518 KC wyczerpująco uregulowano wszystkie przypadki dopuszczalnej subrogacji, jak również wykładnia historyczna związana z art. 178 KZ, który expressis verbis przewidywał umowne wstąpienie w prawa wierzyciela. Sąd Najwyższy podjął uchwałę, w której stwierdził, że ubezpieczycielowi, który pokrył koszty najmu pojazdu zastępczego w ramach umowy ubezpieczenia assistance, przysługuje na podstawie art. 828 § 1 KC roszczenie regresowe wobec ubezpieczyciela sprawcy szkody. W uzasadnieniu wskazano, że zarówno w orzecznictwie, jak i literaturze przyjmuje się, iż koszt poniesiony na samochód zastępczy jest częścią szkody komunikacyjnej. Ma to miejsce również wtedy, gdy poszkodowany sam wynajął samochód zastępczy (w ramach odpowiadających samochodowi jaki posiadał). Nie ma również przeszkód, aby taki najem odbywał się poprzez umowę assistance. Dokonując literalnej wykładni art. 828 § 1 KC nie można pomijać, że istnieją różne postacie wynagrodzenia szkody; nie tylko poprzez wypłatę pieniężną, ale też in natura. Brak świadczenia pieniężnego nie jest argumentem pozwalającym na odmienne stanowisko od przedstawionej uchwały. Uchwała SN z 30.11.2016 r., III CZP 74/16
Sąd Najwyższy potwierdził, że u ubezpieczyciela, który pokrył koszty najmu pojazdu zastępczego zgodnie z umową assistance, przysługuje roszczenie regresowe wobec ubezpieczyciela sprawcy. Decyzja ta oparta jest na interpretacji art. 828 § 1 KC, uwzględniającej różne formy wynagrodzenia za szkodę, w tym wynajem auta zastępczego.