Warunku udokumentowania przekazania środków pieniężnych na rachunek bankowy nabywcy nie spełnia
przekazanie tych środków obdarowanej w gotówce. W przepisie art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy z 28.7.1983 r.
o podatku od spadków i darowizn wyraźnie określono, że przekazanie ma nastąpić na rachunek bankowy i to
rachunek nabywcy – wyjaśnił Naczelny Sąd Administracyjny.
Anna S. zgłosiła do Urzędu Skarbowego w P. nabycie darowizny środków pieniężnych w wysokości 160 tys. zł, które
przeznaczyła na zakup mieszkania. Do zgłoszenia dołączyła umowę zawartą z jej ojcem Robertem S. – jako
darczyńcą. W odpowiedzi na wezwanie organu do dostarczenia potwierdzenia przelewu lub przekazu pocztowego
w celu udokumentowania otrzymania darowizny środków pieniężnych, Anna S. wyjaśniła, że środki pieniężne zostały
przekazane w obecności notariusza, sprzedającemu mieszkanie. Wskazała również, że nie jest możliwe okazanie
przelewu środków tytułem otrzymanej darowizny, ponieważ rachunek bankowy jaki posiada jest rachunkiem
wspólnym – jej i rodziców, a nie jest możliwe dokonanie przelewu w ramach jednego rachunku bankowego.
Naczelnik Urzędu Skarbowego w P. na podstawie historii rachunku bankowego, otrzymanego od banku i wyjaśnień
stron umowy darowizny ustalił, że tylko część darowanej kwoty – 19 tys. zł znajdowała się na wspólnym rachunku
bankowym, zaś reszta darowanej kwoty przechowywana była w domu. Na tej podstawie organ uznał, że część
darowizny w kwocie 19 tys. zł korzystała ze zwolnienia na podstawie art. 4a PSpDarU. Natomiast darowizna tych
środków pieniężnych, które były przechowywane przez darczyńców w domu, została wadliwie udokumentowana i tym
samym nie spełniła warunku określonego w art. 4a ust. 1 pkt 2 PSpDarU i podlega opodatkowaniu na zasadach
określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej.
Dyrektor Izby Skarbowej w W. dostrzegł, że organ I instancji przy wyliczeniu podatku od spadków i darowizn nie
uwzględnił zwolnienia z art. 4 ust. 1 pkt 5 PSpDarU, zgodnie z którym zwalnia się od podatku nabycie w drodze
darowizny pieniędzy lub innych rzeczy przez osobę zaliczoną do I grupy podatkowej w wysokości nieprzekraczającej
9637,00 zł od jednego darczyńcy, a od wielu darczyńców łącznie nie więcej niż 19 274,00 zł w okresie 5 lat od daty
pierwszej darowizny, jeżeli pieniądze te lub rzeczy obdarowany przeznaczy w okresie 12 miesięcy od dnia ich
otrzymania na wkład budowlany lub mieszkaniowy do spółdzielni, budowę domu jednorodzinnego, nabycie lokalu
mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość albo spłatę zabezpieczonego hipoteką kredytu mieszkaniowego
wraz z odsetkami. Anna S. spełniła te warunki, ponieważ nabyła w drodze darowizny środki pieniężne od ojca, które
przeznaczyła, w okresie 12 miesięcy od dnia ich otrzymania, na nabycie lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną
nieruchomość. Z uwagi na to organ uchylił w całości decyzję i ustalił podatek od spadków i darowizn w wysokości
uwzględniającej kwotę wolną od podatku.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę podatniczki. Z mocy art. 4a ust. 1 pkt 1 i 2 PSpDarU,
zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw własnościowych przez m.in. zstępnych, jeżeli zgłoszą
nabycie rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie miesiąca od dnia
powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2–8 i ust. 2 oraz udokumentują,
w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darowizny są środki pieniężne, a wartość
majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie
nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę określoną w art. 9
ust. 1 pkt 1, ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek bankowy nabywcy albo jego rachunek prowadzony
przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym. Sąd wyjaśnił, że ustawodawca
wyraźnie warunkuje zwolnienie od podatku od dwóch przesłanek: zgłoszenia nabycia w terminie miesiąca
i udokumentowania. Z treści art. 4a ust. 1 pkt 1 i 2 PSpDarU nie wynika, by ustawodawca wartościował oba warunki
zwolnienia podmiotowego, a mianowicie zgłoszenia i udokumentowania i by nadawał im różną moc prawną. Zdaniem
sądu, to że art. 4a PSpDarU wprowadził zwolnienie podmiotowe nabycia rzeczy lub praw majątkowych członków
najbliższej rodziny nie ma żadnego przełożenia na kwestię łagodzenia czy nawet zlikwidowania materialnoprawnych
warunków tego zwolnienia. Z uzasadnienia projektu zmian w PSpDarU wynika wyraźnie, że tak obowiązek
zgłoszenia, jak i obowiązek udokumentowania są warunkami zwolnienia i ich celem jest uszczelnienie systemu
podatkowego, a więc kontrola przepływu środków pieniężnych i niespełnienie któregokolwiek z nich powoduje
opodatkowanie nabywcy według I grupy podatkowej.
Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną podatniczki uznając, że skorzystanie ze zwolnienia
określonego w art. 4a ust. 1 pkt 2 PSpDarU uzależnione jest od spełnienia wszystkich wymienionych w nim
warunków. Wymogu udokumentowania nabycia w drodze darowizny środków pieniężnych nie spełnia




przekazanie pieniędzy w obecności notariusza do rąk obdarowanego, który wpłaca je na poczet ceny
mieszkania.
Wyrok NSA z 5.1.2017 r., II FSK 3600/14