Rzecznik Praw Obywatelskich Adam Bodnar zwrócił się do Sądu Najwyższego z pytaniem, czy upływ
terminu, na jaki zostało ustanowione prawo użytkowania wieczystego nieruchomości, na której znajduje się
budynek wielolokalowy, powoduje wygaśnięcie prawa odrębnej własności lokalu w tym budynku (art. 235 § 2
KC w zw. z art. 3 ust. 1 i art. 4 ust. 3 ustawy z 24.6.1994 r. o własności lokali – Dz.U. z 2015 r. poz. 1892)?
Obecnie obowiązujące przepisy w powyższym zakresie zdaniem RPO nie są jednoznaczne, bowiem nie regulują tej
kwestii wprost. Zdaniem Bodnara konieczne jest orzeczenie SN, które pomogłoby innym sądom w ocenia sporów
powstałych na powyższym tle.
W myśl obowiązujących przepisów nieruchomość, na której zlokalizowany jest np. blok z mieszkaniami, może być
objęta użytkowaniem wieczystym. To jest ustanawiane na ogół przez Skarb Państwa albo jednostkę samorządu
(gminę) na dany okres. Po przeprowadzeniu powyższej procedury budynek staje się niekajo własnością użytkownika
wieczystego, który może niezależnie ustanowić prawo do odrębnej własności jednego z mieszkań. Wątpliwości RPO
wzbudziła jednak kwestia, co stanie się z tą odrębną własnością do lokalu po upływie okresu, na jaki zostało
ustanowione użytkowanie wieczyste dla całej nieruchomości.
Okazuje się, że dotychczas sądy reprezentowały w tym zakresie różniące się od siebie stanowiska, z których dla
przykładu jedno opiera się na założeniu, że w chwili wygaśnięcia prawa użytkowania wieczystego, wygasa także
prawo odrębnej własności do lokalu. W konsekwencji prawo do danego mieszkania przechodzi na gminę albo Skarb
Państwa, bowiem to te podmioty są de facto właścicielami nieruchomości.