Roszczenie o odszkodowanie przewidziane w art. 7 rozporządzenia (WE) nr 261/2004 Parlamentu
Europejskiego i Rady z 11.2.2004 r. ustanawiającego wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla
pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów,
uchylającego rozporządzenie (EWG) nr 295/91, przedawnia się w terminie rocznym na podstawie art. 778 KC
– uznał Sąd Najwyższy.
Adam B. wniósł pozew o zapłatę 600 euro w związku z 4-godzinnym opóźnieniem lotu na trasie Warszawa–Pekin.
Powództwo zostało wniesione po upływie 1,5 roku od dnia zdarzenia. Sąd I instancji uwzględnił żądanie określone
w pozwie uznając, wbrew twierdzeniom pozwanego przewoźnika, że roszczenia w tych sprawach przedawniają się
po upływie 10 lat. Natomiast sąd II instancji skierował do SN pytanie prawne o następującej treści:
„1. Czy roszczenie pasażera wynikające z art. 7 rozporządzenia, przedawnia się w okresie jednego roku od
dnia wykonania przewozu lub dnia, w którym przewóz miał być wykonany, zgodnie z art. 778 w zw. z art. 775
KC?;
2. W razie negatywnej odpowiedzi na powyższe pytanie, czy roszczenie pasażera wynikające z art. 7
rozporządzenia wygasa w okresie 2 lat, licząc od dnia przybycia do miejsca przeznaczenia lub od dnia,
w którym statek powietrzny powinien był przybyć, albo od dnia, w którym przewóz został zatrzymany,
zgodnie z art. 35 ust. 1 Konwencji o ujednolicaniu niektórych prawideł dotyczących międzynarodowego
przewozu lotniczego, sporządzonej w Montrealu 28.5.1999 r. (Dz.U. z 2007 r. Nr 37, poz. 235; dalej jako:
Konwencja)?;
3. W razie negatywnej odpowiedzi na obydwa powyższe pytania, czy roszczenie pasażera wynikające z art. 7
rozporządzenia przedawnia się w okresie 3 lat od dnia wymagalności roszczenia zgodnie z art. 4421 § 1 KC?;
4. W razie negatywnej odpowiedzi na trzy powyższe pytania, czy roszczenie pasażera wynikające z art. 7
rozporządzenia przedawnia się w okresie 10 lat od dnia wymagalności roszczenia zgodnie z art. 118 w zw.
z art. 120 § 1 KC?”.
W uzasadnieniu pytania prawnego wskazano, że przepisy Tytułu XXV Kodeksu cywilnego o umowie przewozu
stosuje się tylko wtedy, gdy przewóz w ogóle nie jest uregulowany odrębnymi przepisami, dlatego trudno przyjąć
roczny termin przedawnienia roszczeń. Odmienna interpretacja art. 775 KC może prowadzić do naruszenia zasad
równoważności i skuteczności.
Zdaniem sądu, zastosowania nie ma również termin 2-letni, nie ma bowiem w prawie polskim przepisu, który
rozszerza zastosowanie art. 35 ust. 1 Konwencji na pozakonwencyjne roszczenia wynikające z nienależytego
wykonania umowy przewozu lotniczego. Sąd opowiedział się również za negatywną odpowiedzią na pytanie trzecie.
Jak wyjaśniono, pomimo tego, że oceniane roszczenie wynika z reżimu ustanowionego przez rozporządzenie, to ma
swoje źródło w umowie.
W rezultacie sąd uznał, że skoro do roszczeń związanych z opóźnionym lotem nie ma zastosowania żaden ze
szczególnych terminów przedawnienia, to ulegają one przedawnieniu na zasadach ogólnych w terminie 10 lat od dnia
ich wymagalności, zgodnie z art. 118 w zw. z art. 120 § 1 KC.
Sąd Najwyższy stwierdził jednak, że roszczenie przedawnia się w terminie rocznym na podstawie art. 778 KC. Nie
ma możliwości nawiązania do Konwencji ze względu na jednolite orzecznictwo TSUE w tej materii. Bezpodstawne
jest odwoływanie się do 3-letniego terminu przedawnienia wynikającego z art. 4421 § 1 KC, ponieważ nie mamy do
czynienia z roszczeniem o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym; tylko z podstawą kontraktową.
Sąd Najwyższy wyjaśnił, że roczny termin przedawnienia wynika z literalnej wykładni art. 775 KC. Przepisy
Tytułu XXV Kodeksu cywilnego stosujemy do przewozu w zakresie poszczególnych rodzajów transportu
tylko wówczas, gdy przewóz ten nie jest uregulowany odrębnymi przepisami. Rozporządzenie nie reguluje
kwestii przedawnienia roszczenia, więc art. 778 KC nie został wyłączony. Również wykładnia funkcjonalna
prowadzi do takiego samego wniosku.
Sąd Najwyższy wskazał, że w rozporządzeniu mowa jest o odszkodowaniu, ale w rozumieniu KC bardziej
przypomina karę umowną. Roszczenie to powinno być jak najszybciej dochodzone.
Uchwała SN z 17.3.2017 r., III CZP 111/16