Przy wykładni pojęcia „kosztów procesowych i egzekucyjnych” zawartego w art. 16 ust. 2 pkt 3 PDOPrU
należy odwoływać się do zasad określonych w KPC. Pozwala to bowiem ujednolicić zasady ustalania
przewidywanych kosztów procesowych i egzekucyjnych eliminując element dowolności – wynika z wyroku
WSA w Warszawie
„P.” S.A. ma sporadyczne problemy z egzekwowaniem płatności od niektórych klientów. Zgodnie z przyjętą polityką
firmy, jeśli „P.” S.A. uznawała, że wierzytelności poniżej 1 tys. zł są nieściągalne, rezygnowała z dochodzenia ich na
drodze sądowej, przyjmując, że koszty ewentualnego procesu i egzekucji byłyby równe lub wyższe od kwot, które
mogłaby odzyskać. Co do zasady, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wierzytelności odpisanych jako
nieściągalne z wyjątkiem wierzytelności, które uprzednio na podstawie art. 12 ust. 3 PDOPrU zostały zarachowane
jako przychody należne i których nieściągalność została udokumentowana protokołem sporządzonym przez
podatnika, stwierdzającym, że przewidywane koszty procesowe i egzekucyjne związane z dochodzeniem
wierzytelności byłyby równe albo wyższe od jej kwoty.
„P.” S.A. zwróciła się o wydanie interpretacji dotyczącej dopuszczalności zaliczenia do kosztów podatkowych
wskazanych należności w tej części, w jakiej zostały one zarachowane jako przychody należne, twierdząc, że
obliczając przewidywane koszty procesowe ma prawo zaliczać do nich wynagrodzenia dla prawników, którzy
obsługiwaliby windykację, kalkulując je według stawek rynkowych.
Minister Finansów stwierdził, że za przewidywane koszty procesowe należy uznać całokształt możliwych do
poniesienia przez wierzyciela kosztów, wynikających z przepisów KPC, w związku z ewentualnym, procesowym
dochodzeniem wierzytelności. Będą to zarówno koszty procesu, jak i koszty egzekucyjne oraz wszystkie inne wydatki
związane bezpośrednio z ewentualnym procesem. Określając „przewidywane koszty” należy zatem ograniczać się
jedynie do określenia „kosztów niezbędnych”. Dlatego podatnik powinien chociaż w przybliżeniu określić koszty, jakie
musiałby ponieść, gdyby chciał dochodzić swoich należności na drodze sądowej. Może tu wziąć pod uwagę także
wydatki na obsługę prawną, ale tylko takie, które odnoszą się do czynności prawnych niezbędnych do dochodzenia
wierzytelności przed sądem, skalkulowane w oparciu o stosowne przepisy regulujące wysokość opłat pobieranych
przez radców prawnych lub adwokatów za czynności wykonywane przez nich w postępowaniu sądowym.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę „P.” S.A. Jak wskazano, stawki wynagrodzenia
poszczególnych pełnomocników bądź całej kancelarii są ustalane na podstawie cen rynkowych, na zasadzie
swobody umów. Prawo nie ogranicza ustalenia wynagrodzenia, jakie klient kancelarii zgodzi się jej zapłacić.
Decydując się na usługę kancelarii prawnej należy liczyć się z tym, że koszty, które ewentualnie zostaną po
wygranym procesie zasądzone według stawek urzędowych mogą okazać się niewystarczające na pokrycie całości
wynagrodzenia kancelarii. Ograniczenie zwrotu kosztów procesu w zakresie zastępstwa procesowego do
kosztów określonych stawkami urzędowymi, ma na celu pewne funkcje ochronne w stosunku do dłużników.
Służy ograniczaniu nadużyć, polegających na ewentualnym opłacaniu wynagrodzenia kancelarii
w wysokości wielokrotnie przewyższającej wartość długu. Nie do zaakceptowania bowiem jest sytuacja,
gdyby w zależności od cen stosowanych przez poszczególne kancelarie prawnicze w danym regionie Polski
jedni podatnicy nieściągalne wierzytelności o tej samej wartości mogliby zaliczyć w koszty uzyskania
przychodu, a inni nie. Mogą przecież także istnieć znaczne różnice w poziomie cen usług prawniczych nawet
w tej samej miejscowości. Gdyby zatem zaaprobować stanowisko skarżącej to mogłaby ona w sposób
dowolny powołując się na stosowane ceny rynkowe w uproszczony sposób (protokół) odnosić w koszty
nieściągalne wierzytelności.
Wyrok WSA w Warszawie z 31.1.2017 r., III SA/Wa 3414/15