Internetowy Rejestr
Internetowy Rejestr Adwokatów, Radców Prawnych i Kancelarii.

Ustanowienie służebności wpływa na podatek od nieruchomości

Kategoria: Prawo cywilne

Tematyka: służebność gruntowa, podatek od nieruchomości, obowiązek podatkowy, właściciel nieruchomości, posiadacz samoistny, decyzja sądowa, ustanowienie służebności, podatek za 2010 r., korzystanie ze służebności

Ustanowienie służebności gruntowej nie wyłącza obowiązku podatkowego od nieruchomości, lecz może wpłynąć na wysokość stawki podatku. Uprawniony ze służebności gruntowej nie jest traktowany jako posiadacz samoistny nieruchomości. Decyzja organów administracyjnych w sprawie podatku od nieruchomości za 2010 r. została poddana analizie sądowej. Sąd uznał, że ustanowienie służebności gruntowej nie zwalnia właściciela nieruchomości z obowiązku podatkowego.

 

Oznacza to, że ustanowienie służebności gruntowej, o której mowa w art. 285 § 1 KC, jest przypadkiem
zaistnienia względów technicznych, o których mowa w art. 1a ust. 1 pkt 3 PodLokU. Okoliczność ta jednak
wbrew poglądowi skarżącej nie wpływa na wyłączenie obowiązku podatkowego, a co najwyżej na wysokość
stawki podatku. (...) To, że zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 1 PodLokU grunt jest przedmiotem opodatkowania, nie
oznacza, że każdy uprawniony z tego gruntu jest podatnikiem. Uprawniony ze służebności gruntowej nie jest
właścicielem tej części gruntu, do której przysługują mu uprawnienia do wykonywania służebności. Nie jest
też posiadaczem gruntu, o którym mowa w art. 3 ust. 3 PodLokU. Wyrok NSA z 9.5.2017 r., II FSK 961/15
Z uzasadnienia:
Wyrokiem z 16.9.2014 r., I SA/Gd 388/14, WSA w Gdańsku oddalił skargę A sp. z o.o. z siedzibą w G. (zwaną dalej
skarżącą) na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Gdańsku z 24.2.2014 r. w przedmiocie
wznowienia postępowania podatkowego w sprawie podatku od nieruchomości za 2010 r.
Ze stanu sprawy przyjętego przez sąd I instancji wynika, że przedmiotem skargi jest decyzja SKO utrzymująca
w mocy decyzję wójta z 23.3.2010 r. wydaną w trybie wznowieniowym, którą organ I instancji uchylił własną decyzję
z 23.3.2010 r. i określił skarżącej wysokość zobowiązania podatkowego w podatku od nieruchomości za 2010 r.
w kwocie 13 650,00 zł.
Postanowieniem z 7.1.2013 r. wójt gminy, powołując art. 240 § 1 pkt 5 ustawy z 29.8.1997 r. – Ordynacja podatkowa
(Dz.U. z 2012 r. poz. 749 ze zm. – zwana dalej OrdPU), wznowił postępowanie podatkowe w przedmiocie podatku od
nieruchomości i podatku rolnego za 2010 r. Przyczyną wznowienia była zmiana klasyfikacji jednej z opodatkowanych
decyzją działek.
Decyzją z 29.1.2013 r. organ I instancji uchylił swoją decyzję z 23.3.2010 r. oraz określił wysokość podatku od
nieruchomości za 2010 r. w kwocie 13 650 zł oraz podatku rolnego za 2010 r. w kwocie 0 zł. W odwołaniu od decyzji
skarżąca zarzuciła nieodniesienie się do faktu, że na nieruchomościach będących przedmiotem
opodatkowania nie może prowadzić działalności gospodarczej. Na terenach spółki mieszkańcy pobliskiego
osiedla mają bowiem ustanowioną służebność przejazdu do swoich nieruchomości. W istocie nieruchomości znajdują
się w samoistnym posiadaniu mieszkańców osiedla. Na opodatkowanych nieruchomościach gruntowych
(stanowiących drogi), oddanych mieszkańcom osiedla do korzystania w drodze służebności, nie jest możliwe
wykonywanie działalności gospodarczej. Oddanymi w drodze służebności terenami spółka nie interesuje się,
właściciele poszczególnych nieruchomości zarządzają drogami dojazdowymi do swoich posesji.
Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Gdańsku decyzją z 24.2.2014 r. utrzymało w mocy decyzję organu
I instancji. Wskazało, że podmioty, na których ciąży obowiązek podatkowy w podatku od nieruchomości, zostały
przez ustawodawcę określone w art. 3 ustawy z 12.1.1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (tekst jedn. Dz.U.
z 2010 r. Nr 95, poz. 613 ze zm.) – zwana dalej PodLokU. Podkreśliło bowiem znaczenie treści wpisów do ewidencji
gruntów i budynków, z której to dane – stosownie do art. 21 ustawy z 17.5.1989 r. – Prawo geodezyjne
i kartograficzne (Dz.U. z 2005 r. Nr 240, poz. 2027 ze zm. – zwanej dalej: PrGeoiKart) – stanowią podstawę do
wymiaru podatków (m.in. podatku od nieruchomości). Zdaniem organu spółka – będąc właścicielem wskazanych
nieruchomości gruntowych w 2010 r. – była także podatnikiem podatku od nieruchomości jako ich właściciel. Chociaż
z księgi wieczystej nieruchomości wynika, że każda z działek obciążona została ograniczonym prawem rzeczowym
stanowiącym nieodpłatną służebność przejazdu i przechodu na rzecz każdorazowych właściciel nieruchomości
władnących (tzn. w realiach niniejszej sprawy właścicieli lokali osiedla) – to właścicielem nieruchomości w dalszym
ciągu pozostawała i pozostaje spółka. Ustanowienie ograniczonego prawa rzeczowego w postaci służebności
gruntowej nie ma wpływu na przysługujące danemu podmiotowi prawo własności do nieruchomości
obciążonej tą służebnością – właściciel nadal pozostaje właścicielem nieruchomości z pełnią praw do tej
nieruchomości. Z kolei osoby uprawnione do korzystania ze służebności, a więc właściciele lokali stanowiących
osiedle jako osoby korzystające ze służebności, nie są posiadaczami samoistnymi nieruchomości obciążonej
służebnością, którą w niniejszej sprawie tworzą działki drogowe będące drogami wewnętrznymi.
(...) Posiadaczem samoistnym jest osoba, która włada rzeczą jak właściciel. W niniejszej sprawie sytuacja taka nie
zachodzi. Mieszkańcy osiedla, jak każdy uprawniony z tytułu służebności, nie posiadają dróg jako ich
posiadacze samoistni, nie władają nimi jak ich właściciele, oni tylko realizują prawo służebności, które
sprowadza się do tego, że mogą korzystać z niebędących ich własnością działek drogowych, a właściciel
musi ten stan rzeczy respektować. Właściciel nieruchomości władnącej, korzystający z ustanowionej służebności
gruntowej, nigdy nie jest posiadaczem samoistnym nieruchomości obciążonej. Tym samym mieszkańcy osiedla jako
uprawnieni do korzystania ze służebności nie są podatnikami podatku od nieruchomości jako posiadacze samoistni


nieruchomości drogowych. Organ odwoławczy stanął na stanowisku, że powołane w art. 1a ust. 1 pkt 3
PodLokU względy techniczne uniemożliwiające wykorzystywanie danego przedmiotu opodatkowania (gruntu
obciążonego służebnością) do prowadzenia działalności gospodarczej nie stanowią okoliczności
wyłączającej obowiązek podatkowy w stosunku do danego przedmiotu opodatkowania. Ich zaistnienie może
wpływać co najwyżej na wysokość tego podatku na skutek zastosowania określonej (podstawowej – a nie
kwalifikowanej) stawki podatkowej.
W skardze do WSAw Gdańsku spółka zarzuciła naruszenie:
– art. 1a ust. 1 pkt 3 PodLokU (...),
– przepisów o postępowaniu dowodowym przez nieprzeprowadzenie dowodów wnioskowanych przez stronę
mających na celu wykazanie, że sporna nieruchomość znajduje się w posiadaniu mieszkańców osiedla. (...)
Zdaniem skarżącej SKO, analizując przepis art. 1a ust. 1 pkt 3 PodLokU, analizuje jedynie względy techniczne – nie
analizuje natomiast w ogóle pojęcia będące w posiadaniu przedsiębiorcy. Sporne nieruchomości drogowe – choć
formalnie pozostają własnością spółki – to jednak służą wyłącznie potrzebom mieszkaniowym właścicieli osiedla. Nie
są więc nieruchomościami związanymi z działalnością gospodarczą spółki.
(...) Wojewódzki Sąd Administracyjny oddalił skargę jako niezasadną. Podzielił stanowisko organów, że przyjęcie
w decyzji ostatecznej wójta gminy z 23.3.2010 r. klasyfikacji nieruchomości jako dr-PsV (odmiennie, niż to wynikało
z rejestru gruntów, bowiem od kwietnia 2010 r. działka sklasyfikowana była w ewidencji jako PSV) stanowiło
przesłankę wznowienia postępowania z art. 240 § 1 pkt 5 OrdPU. Wyszła bowiem na jaw istotna dla sprawy nowa
okoliczność faktyczna lub nowy dowód istniejący w dniu wydania decyzji nieznany organowi, który wydał decyzję,
a która to miała wpływ na wysokość zobowiązania podatkowego.
Sąd wskazał, że organ I instancji zasadnie uchylił decyzję ostateczną i określił wysokość podatku od nieruchomości
i podatku rolnego za 2010 r. z uwzględnieniem klasyfikacji działki zgodnie z rejestrem gruntów.
Odnosząc się zaś do zarzutów skargi, że organy nie uwzględniły okoliczności niemożności prowadzenia działalności
gospodarczej na przedmiotowych nieruchomościach oraz samoistnego posiadania spornych nieruchomości przez
mieszkańców osiedla, sąd I instancji wskazał, że zgodnie z art. 1a ust. 1 pkt 3 PodLokU za grunty, budynki i budowle
związane z prowadzeniem działalności gospodarczej uważa się grunty, budynki i budowle będące w posiadaniu
przedsiębiorcy lub innego podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą, chyba że przedmiot opodatkowania nie
jest i nie może być wykorzystywany do prowadzenia tej działalności ze względów technicznych.
W orzecznictwie sądów administracyjnych przyjmuje się, że do uznania danego obiektu za związany
z prowadzeniem działalności gospodarczej nie jest konieczne wykorzystywanie nieruchomości na cele
związane z działalnością gospodarczą, albowiem wystarczy sam fakt jej posiadania przez przedsiębiorcę.
Pojęcie budynków związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej jest szersze od pojęcia zajętych na
prowadzenie działalności gospodarczej i obejmuje także pośrednie związanie budynku lub jego części z działalnością
gospodarczą (...).
Bezspornie z ewidencji gruntów wynika, że właścicielem przedmiotowych nieruchomości jest spółka.
Sąd I instancji za prawidłowe uznał stanowisko organu co do braku względów technicznych w odniesieniu do
przedmiotowych gruntów. Wskazany przez spółkę sam fakt umownego ustanowienia służebności gruntowej
stanowi zdarzenie prawne, nie jest natomiast okolicznością stanowiącą o technicznych (fizycznych)
ograniczeniach korzystania z przedmiotu opodatkowania, tj. gruntu. (...) Powyższy wyrok spółka zaskarżyła
w całości skargą kasacyjną, zarzucając sądowi I instancji naruszenie:
1) art. 141 § 4 ustawy z 30.8.2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2012 r. poz.
270, dalej zwana: PostAdmU) (...),
2) art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) PostAdmU w zw. z art. 121 § 1, art. 187 § 1, art. 188, art. 194 § 1 i 3 OrdPU oraz art. 1a pkt
3, a także art. 3 ust. 1 pkt 2 PodLokU (...),
3) art. 151 PostAdmU (...).
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Skarga kasacyjna nie ma usprawiedliwionych podstaw i dlatego podlega oddaleniu.
Zarzut naruszenia art. 141 § 4 PostAdmU przez sąd I instancji jest nieuzasadniony. Otóż w uchwale z 15.2.2010 r., II
FPS 8/09, ONSAiWSA 2010, Nr 3, poz. 39 NSA wskazał, że: Przepis art. 141 § 4 PostAdmU może stanowić
samodzielną podstawę kasacyjną (art. 174 pkt 2 tej ustawy), jeżeli uzasadnienie orzeczenia WSA nie zawiera
stanowiska co do stanu faktycznego przyjętego za podstawę zaskarżonego rozstrzygnięcia.




(...) Brak któregokolwiek z tych elementów powoduje naruszenie przez sąd art. 141 § 4 PostAdmU w stopniu
mogącym mieć istotny wpływ na wynik sprawy, nieprzyjęcie bowiem stanu faktycznego pozbawia sąd administracyjny
możliwości jego subsumcji do wzorca ustawowego. Podobnie uzasadnienie wyroku zawierające jedynie opis
poszczególnych elementów stanu faktycznego, bez wskazania, w jakim zakresie zostały one przyjęte przez sąd
i dlaczego, nie spełnia wymagań art. 141 § 4 PostAdmU. W przepisie tym bowiem nie chodzi o przedstawienie
jakiegokolwiek stanu faktycznego, lecz stanu rzeczywistego, ustalonego i przyjętego zgodnie z obowiązującym
prawem. Oznacza to w konsekwencji, że wadliwość, jakość ustalonego stanu faktycznego nie mogą być zwalczane
zarzutem naruszenia tego przepisu. Natomiast mogą i powinny braki ilościowe uzasadnienia. Do nich zaliczyć należy
także kwestię podnoszoną w tym zarzucie co do nieodniesienia się do istoty sprawy. Zarzut ten jednak jest w tej
części nieuzasadniony. Otóż w tej kwestii sąd I instancji wyraźnie i wbrew zarzutowi odniósł się do kwestii charakteru
stosunku prawnego jaki łączy uprawnionego ze służebności gruntowej z gruntem, wskazując, że to uprawnienie nie
ma charakteru posiadania samoistnego.
Niezasadny jest także zarzut naruszenia art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) PostAdmU w zw. z art. 121, art. 127 § 1, art. 188, art.
194 § 1 i 3 OrdPU oraz art. 1a pkt 3 i art. 3 ust. 1 pkt 2 PodLokU. Otóż kwestią, czy uprawnieni ze służebności
gruntowej są posiadaczami samoistnymi nieruchomości w części, na której ta służebność jest ustanowiona, należy
rozważyć w pierwszej kolejności. W sprawie nie budzi wątpliwości to, że aktem notarialnym z 2.10.2006 r. NR A (...)
stanowiącym umowę sprzedaży i ustanowienia służebności gruntowej, między innymi, skarżąca ustanowiła (§ 8) na
nieruchomości objętej KWDG (...) nieodpłatną służebność przejazdu i przechodu do drogi publicznej na rzecz
każdorazowego właściciela nieruchomości Kw (...) oraz nieruchomości stanowiącej działkę nr 177/20 obszaru
0.07.92 ha, ograniczając wykonanie służebności do działek nr 167 obszaru 5797 m2, nr 337 obszar 4045 m 2 i nr
206/2 obszaru 7497 m2. Powyższe należało wykazać choćby dlatego, że w uzasadnionego wyroku podnoszono, iż
posiadanie służebności nie ma charakteru posiadania samoistnego, lecz posiadania nieruchomości w zakresie
danego rodzaju służebności, bowiem zgodnie z art. 352 § 1 KC, kto faktycznie korzysta z cudzej nieruchomości
w zakresie odpowiadającym treści służebności, jest posiadaczem służebności. I dalej, że do posiadania służebności
stosuje się odpowiednio przepisy o posiadaniu rzeczy.
Podkreślono także, że odpowiednie stosowanie do posiadania prawa przepisów o posiadaniu rzeczy oznacza, że
Samorządowe Kolegium Odwoławcze prawidłowo wskazało, że właściciele nieruchomości władnącej, a w realiach
niniejszej sprawy właściciele lokali mieszkalnych Osiedla H., korzystający z ustanowionej służebności gruntowej nie
są posiadaczami samoistnymi nieruchomości obciążonej służebnością przejazdu lub przechodu. Natomiast sąd
I instancji nie wskazał, jakie jest ich faktyczne uprawnienie do gruntu, przez który przebiega służebność. Przede
wszystkim zwrócić uwagę trzeba na to, że wskazanym wyżej aktem notarialnym na rzecz nieruchomości władnącej
ustanowiono służebności gruntową (art. 285 § 1 KC), a więc ograniczone prawo rzeczowe (art. 244 § 1 KC). Cechą
istotną ograniczonych praw rzeczowych jest to, że należą one do grupy podmiotowych praw rzeczowych (a
więc nie do posiadania tych praw), skutecznych erga omnes, które uprawniają jako prawa na rzeczy cudzej
do ograniczonego władztwa prawnego, a nie tylko faktycznego, jakby wynikało to z uzasadnienia
zaskarżonego wyroku, nad cudzą rzeczą. Z uprawnieniem – mającego ograniczone prawo rzeczowe – wiąże się
obowiązek biernego zachowania się innych podmiotów, w tym właściciela nieruchomości obciążonej, a więc
niewkraczania w tę sferę, określoną w akcie notarialnym (§ 8), władztwa podmiotu uprawnionego (zob. K.A.
Dadańska, Prawo rzeczowe, Warszawa 2007, s. 187–188). Zauważyć tu należy jeszcze, że do ustanowienia
ograniczonego prawa rzeczowego stosuje się odpowiednio przepisy o przeniesieniu własności, a forma aktu
notarialnego jest potrzebna tylko dla oświadczenia właściciela, który prawo to ustanawia (art. 245 KC). (...)
Zgodnie z art. 1a ust. 1 pkt 3 PodLokU użyte w ustawie określenie: (...) grunty, budynki i budowle związane
z prowadzeniem działalności gospodarczej – to grunty, budynki i budowle będące w posiadaniu przedsiębiorcy lub
innego podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą, z wyjątkiem budynków mieszkalnych oraz gruntów
związanych z tymi budynkami, a także gruntów, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 lit. b), chyba że przedmiot
opodatkowania nie jest i nie może być wykorzystywany do prowadzenia tej działalności ze względów technicznych.
Przepis art. 5 ust. 1 pkt 1 lit. b) PodLokU nie dotyczy rozpoznawanego stanu faktycznego.
W zakresie rozumienia pojęcia względy techniczne trafne stanowisko wyraził NSA w szeregu wyrokach, wskazując,
że: Względy techniczne dotyczą jedynie możliwości wykorzystywania konkretnego przedmiotu opodatkowania i są
okolicznością faktyczną niezależną od woli przedsiębiorcy, wynikającą bezpośrednio ze stanu technicznego tego
przedmiotu powodującego „zerwanie” jego związku z prowadzoną działalnością gospodarczą. Innymi słowy,
oznacza to, że pod względem technicznym dany przedmiot nie nadaje się do użytku nie tylko
w prowadzonym przedsiębiorstwie, ale do żadnej innej działalności gospodarczej, gdyż nie spełnia
określonych wymogów technicznych niezbędnych do jego wykorzystania w celach gospodarczych (wyroki
NSA: z 1.12.2016 r., II FSK 2008/16 (…); z 8.11.2016 r., II FSK 1665/15 (…); z 19.7.2016 r., II FSK 1714/14 (…);
z 7.6.2016 r., II FSK 1302/14 (…), z tym że przejściowe niewykorzystywanie nieruchomości dla celów działalności
gospodarczej nie prowadzi do niemożności jej wykorzystania ze względów technicznych do tej działalności, gdyż
ustawodawca miał na myśli trwałe niewykorzystywanie, a nie przejściowe (wyrok NSA z 15.5.2015 r., II FSK 2910/14)
(…).




Przesłanka trwałości odnosi się do faktu jej zaistnienia w danym momencie i w przyszłości, na co wskazuje ujęcie
w przepisie określeń nie jest i nie może być wykorzystany (L. Etel, Podatek od nieruchomości. Komentarz, Lex/2012.
Komentarz do art. 1a pkt 11). Nie oznacza to wszakże, by tę przesłankę rozumieć jako konieczną do spełnienia
w nieskończonym czasie.
Niewątpliwie względy techniczne to także fakt ustanowienia na nieruchomości stanowiących własność przedsiębiorcy
obciążeń, a skarżąca jest niewątpliwie przedsiębiorcą zgodnie z art. 2 i art. 4 ust. 1 ustawy z 2.7.2004 r. o swobodzie
działalności gospodarczej (Dz.U. z 2010 r. Nr 220, poz. 1447 ze zm.), skoro w obiektywny sposób wyłącza możliwość
prowadzenia na gruncie obejmującym to ograniczenie prawo rzeczowe, jakiejkolwiek działalności gospodarczej.
Wprawdzie zakres uprawnień właściciela nieruchomości władnącej jest różny, odmienny w zakresie różnych praw
ograniczonych, to w przypadku służebności gruntowej, o której tu mowa ich zakres został oznaczony do przejazdu
i przechodu. Ten zakres bez wątpienia wyłącza prowadzenie na gruncie jakiejkolwiek działalności
gospodarczej przez właściciela nieruchomości obciążonej. To oznacza, że trafny jest pogląd, iż fakt
ustanowienia służebności gruntowej, o której mowa, w art. 285 § 1 KC, na nieruchomości właściciela w zakresie
przejazdu i przechodu wyłącza jego możliwość prowadzenia, na tej nieruchomości w zakresie objętym tą
służebnością, jakiejkolwiek działalności gospodarczej ze względów technicznych, o których mowa w art. 1a ust. 1 pkt
3 PodLokU. Oznacza to, że ustanowienie służebności gruntowej, o której mowa w art. 285 § 1 KC, jest przypadkiem
zaistnienia względów technicznych, o których mowa w art. 1a ust. 1 pkt 3 PodLokU. Okoliczność ta jednak wbrew
poglądowi skarżącej nie wpływa na wyłączenie obowiązku podatkowego, a co najwyżej na wysokość stawki podatku.
Zauważyć należy, w związku z powyższą przesłanką istnienia w sposób trwały, a nie przejściowy tych względów
technicznych, że w przepisach KC istnieją przepisy umożliwiające czy to zmianę treści lub sposobu wykonywania
służebności (art. 291 KC), czy nawet wskazujące na możliwość wygaśnięcia służebności (art. 293 § 1 KC).
Przesłanki te jako tylko możliwe do zaistnienia w żadnym razie nie podważają faktu, że ustanowienie służebności
gruntowej w sposób trwały uniemożliwia przedsiębiorcy prowadzenia na gruncie obejmującym tę służebność
gruntową jakiejkolwiek działalności gospodarczej.
Zgodnie z art. 3 ust. 1 PodLokU podatnikami podatku od nieruchomości są osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki
organizacyjne, w tym spółki nieposiadające osobowości prawnej, będące:
1) właścicielami nieruchomości lub obiektów budowlanych, z zastrzeżeniem ust. 3;
2) posiadaczami samoistnymi nieruchomości lub obiektów budowlanych;
3) użytkownikami wieczystymi gruntów;
4) posiadaczami nieruchomości lub ich części albo obiektów budowlanych lub ich części, stanowiących własność
Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego, jeżeli posiadanie:
a) wynika z umowy zawartej z właścicielem, Agencją Własności Rolnej Skarbu Państwa lub z innego tytułu
prawnego, z wyjątkiem posiadania przez osoby fizyczne lokali mieszkalnych niestanowiących odrębnych
nieruchomości,
b) jest bez tytułu prawnego, z zastrzeżeniem ust. 2.
Oznacza to, że wśród wymienionych w tym przepisie podatników nie wskazano, by podatnikiem poza właścicielem
(współwłaścicielem) był także uprawniony z ograniczonego prawa rzeczowego, jakim jest służebność gruntowa. To,
że zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 1 PodLokU grunt jest przedmiotem opodatkowania, nie oznacza, że każdy
uprawniony z tego gruntu jest podatnikiem. Uprawniony ze służebności gruntowej nie jest właścicielem tej części
gruntu, do której przysługują mu uprawnienia do wykonywania służebności. Nie jest też posiadaczem gruntu,
o którym mowa art. 3 ust. 3 PodLokU, który stanowi, że: Jeżeli przedmiot opodatkowania znajduje się w posiadaniu
samoistnym, obowiązek podatkowy w zakresie podatku od nieruchomości ciąży na posiadaczu samoistnym.
Posiadanie bowiem gruntu w zakresie służebności gruntowej jest nie prawem podmiotowym prowadzącym np. do
nabycia nieruchomości na własność przez zasiedzenie, lecz tylko fragmentem, jednostkowym uprawnieniem i to
ograniczającym uprawnionego do przejazdu i przechodu. Nie sposób więc przyjąć, że to uprawnienie ma charakter
posiadania samoistnego. Taki posiadacz rzeczy musi bowiem faktycznie nią władać jak właściciel (art. 336 KC), co
oznacza, że zakres jego uprawnień należy porównać do uprawnień właściciela. Natomiast zgodnie z art. 352 KC kto
faktycznie korzysta z cudzej nieruchomości w zakresie odpowiadającym treści służebności, jest posiadaczem
służebności, do którego stosuje się odpowiednio przepisy o posiadaniu rzeczy. Jest bowiem też tak, że podział na
posiadanie samoistne i zależne nie dotyczy posiadania służebności jako posiadania prawa, lecz jedynie posiadania
rzeczy (zob. postanowienie SN z 18.5.2007 r., I CSK 64/07) (…). Powyższe oznacza, że nie jest podatnikiem podatku
od nieruchomości, o którym mowa w art. 3 ust. 1 -PodLokU, uprawniony ze służebności gruntowej, o której mowa
w art. 285 § 1 KC.
W tym stanie sprawy NSA orzekł jak w sentencji na podstawie art. 184 in fine PostAdmU.




Wyrok NSA z 9.5.2017 r., II FSK 961/15







 

Sąd administracyjny uznał, że ustanowienie służebności gruntowej nie wyłącza właściciela nieruchomości z obowiązku podatkowego od nieruchomości. Decyzja o podatku od nieruchomości za 2010 r. została uchylona, a wysokość zobowiązania podatkowego została określona na podstawie klasyfikacji działki zgodnie z rejestrem gruntów. Właściciele lokali osiedla, korzystający z służebności przejazdu, nie są traktowani jako posiadacze samoistni nieruchomości obciążonych służebnością.