Ustalenie kursu franka właściwego dla spłaty kredytu
Kategoria: Prawo cywilne
Tematyka: kurs franka, spłata kredytu, umowa kredytowa, sąd Najwyższy, abuzywna klauzula, waluta obca, Prawo wekslowe, Sąd Najwyższy, wyrok sądu
Ustalenie kursu spłaty kredytu udzielonego we frankach szwajcarskich może nastąpić na podstawie przepisów ustawy z 28.4.1936 r. – Prawo wekslowe (t. jedn.: Dz.U. z 2016 r. poz. 160; dalej jako: PrWeksl), jeśli istnieją przeszkody dla zastosowania innych regulacji – wynika z wyroku Sądu Najwyższego. W publikacji omówiono sprawę małżonków, którzy zawarli umowę kredytu hipotecznego w frankach szwajcarskich i spór z bankiem dotyczący ustalonego kursu spłaty, a także decyzje sądów I i II instancji oraz Sądu Najwyższego.
Ustalenie kursu spłaty kredytu udzielonego we frankach szwajcarskich może nastąpić na podstawie przepisów ustawy z 28.4.1936 r. – Prawo wekslowe (t. jedn.: Dz.U. z 2016 r. poz. 160; dalej jako: PrWeksl), jeśli istnieją przeszkody dla zastosowania innych regulacji – wynika z wyroku Sądu Najwyższego. W 2001 r. małżonkowie Ż. zawarli z bankiem „P.” S.A. umowę kredytu hipotecznego na kwotę ustaloną we frankach szwajcarskich. Strony uzgodniły, że wypłata nastąpi w złotych polskich po kursie kupna franków ustalonym według tabeli kursowej banku. Kredytobiorcy mieli spłacać zadłużenie według kursu sprzedaży ustalanego przez bank. Po upływie kilku lat kredytobiorcy przestali spłacać raty i bank wystawił bankowy tytuł egzekucyjny. Wówczas małżonkowie Ż. wnieśli o pozbawienie go wykonalności, dowodząc, że umowa pożyczki jest nieważna ze względu na przyznanie jednej ze stron dowolności w ustaleniu wysokości świadczenia głównego drugiej strony. Sąd I instancji pozbawił w całości wykonalności tytuł wykonawczy, stwierdził bowiem, że w umowie została zawarta klauzula niedozwolona. Niespornym między stronami był bowiem fakt abuzywności klauzuli dotyczącej obowiązku spłaty kredytu bankowego w walucie obcej, według kursu franka szwajcarskiego, ustalonego przez pozwanego, według jego uznania. Sąd podkreślił, że umowa kredytowa musi być określona w sposób jednoznaczny w zakresie wysokości odsetek – nie powinna być uzależniona od czynników nieznanych w chwili zawarcia umowy, ani zdarzeń, które nastąpią w przyszłości, a w szczególności jedynie od uznania banku – jednej ze stron umowy. Sąd stanął na stanowisku, że wykazanie w postępowaniu wszczętym na podstawie art. 840 KPC, iż roszczenie stwierdzone bankowym tytułem egzekucyjnym, opatrzonym klauzulą wykonalności jest niezasadne, choćby w części, powoduje że cała wierzytelność stwierdzona tytułem egzekucyjnym musi zostać uznana za niezasadną, ponieważ we wskazanym postępowaniu sąd bada prawdziwość informacji dotyczącej wysokości całej stwierdzonej tamże wierzytelności. Sąd II instancji doszedł do przekonania, że ocena prawna sądu I instancji była nieprawidłowa z uwagi na dopuszczalność częściowego pozbawienia wykonalności tytułu wykonawczego. Stwierdzenie abuzywności konkretnych postanowień umownych skutkuje tym, że postanowienia te nie wiążą konsumenta ex tunc oraz ex lege. Zgodnie natomiast z treścią art. 3851 § 2 in fine KC, strony są związane umową w pozostałym zakresie. Ze względu na nieobowiązywanie klauzuli abuzywnej, należało zastosować art. 358 § 2 KC, w którym uregulowany został sposób określenia wartości waluty obcej. Sąd Najwyższy uchylił wyrok sądu II instancji i przekazał mu sprawę do ponownego rozpoznania. Sąd Najwyższy podkreślił, że niedopuszczalne jest zastosowanie art. 358 § 2 KC, bowiem regulacja ta została wprowadzona w 2009 r., zaś umowę kredytu zawarto w 2001 r. W ocenie SN, należy zbadać zgodną wolę stron umowy i jej postanowienia, uwzględniając, że wypłaty kredytu dokonano według kursu kupna franka szwajcarskiego z tabeli bankowej. Dopuszczalne jest również zastosowanie w drodze analogii art. 41 PrWeksl, zgodnie z którym, jeżeli weksel wystawiono na walutę, która nie jest walutą miejsca płatności, sumę wekslową można zapłacić w walucie krajowej według jej wartości w dniu płatności (chodzi tu o średni kurs NBP). Wyrok SN z 14.7.2017 r., II CSK 803/16
Sąd Najwyższy uchylił wyrok sądu II instancji i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania, podkreślając konieczność uwzględnienia zgodnej woli stron umowy oraz dokonanej wypłaty kredytu według kursu kupna franka szwajcarskiego z tabeli bankowej. Analizując przepisy prawa, SN wskazał na możliwość zastosowania art. 41 PrWeksl w kontekście płatności kredytu w walucie krajowej według wartości w dniu płatności.