Ustalenie kursu spłaty kredytu udzielonego we frankach szwajcarskich może nastąpić na podstawie
przepisów ustawy z 28.4.1936 r. – Prawo wekslowe (t. jedn.: Dz.U. z 2016 r. poz. 160; dalej jako: PrWeksl),
jeśli istnieją przeszkody dla zastosowania innych regulacji – wynika z wyroku Sądu Najwyższego.
W 2001 r. małżonkowie Ż. zawarli z bankiem „P.” S.A. umowę kredytu hipotecznego na kwotę ustaloną we frankach
szwajcarskich. Strony uzgodniły, że wypłata nastąpi w złotych polskich po kursie kupna franków ustalonym według
tabeli kursowej banku. Kredytobiorcy mieli spłacać zadłużenie według kursu sprzedaży ustalanego przez bank. Po
upływie kilku lat kredytobiorcy przestali spłacać raty i bank wystawił bankowy tytuł egzekucyjny. Wówczas
małżonkowie Ż. wnieśli o pozbawienie go wykonalności, dowodząc, że umowa pożyczki jest nieważna ze względu na
przyznanie jednej ze stron dowolności w ustaleniu wysokości świadczenia głównego drugiej strony.
Sąd I instancji pozbawił w całości wykonalności tytuł wykonawczy, stwierdził bowiem, że w umowie została zawarta
klauzula niedozwolona. Niespornym między stronami był bowiem fakt abuzywności klauzuli dotyczącej obowiązku
spłaty kredytu bankowego w walucie obcej, według kursu franka szwajcarskiego, ustalonego przez pozwanego,
według jego uznania. Sąd podkreślił, że umowa kredytowa musi być określona w sposób jednoznaczny w zakresie
wysokości odsetek – nie powinna być uzależniona od czynników nieznanych w chwili zawarcia umowy, ani zdarzeń,
które nastąpią w przyszłości, a w szczególności jedynie od uznania banku – jednej ze stron umowy. Sąd stanął na
stanowisku, że wykazanie w postępowaniu wszczętym na podstawie art. 840 KPC, iż roszczenie stwierdzone
bankowym tytułem egzekucyjnym, opatrzonym klauzulą wykonalności jest niezasadne, choćby w części, powoduje
że cała wierzytelność stwierdzona tytułem egzekucyjnym musi zostać uznana za niezasadną, ponieważ we
wskazanym postępowaniu sąd bada prawdziwość informacji dotyczącej wysokości całej stwierdzonej tamże
wierzytelności.
Sąd II instancji doszedł do przekonania, że ocena prawna sądu I instancji była nieprawidłowa z uwagi na
dopuszczalność częściowego pozbawienia wykonalności tytułu wykonawczego. Stwierdzenie abuzywności
konkretnych postanowień umownych skutkuje tym, że postanowienia te nie wiążą konsumenta ex tunc oraz ex lege.
Zgodnie natomiast z treścią art. 3851 § 2 in fine KC, strony są związane umową w pozostałym zakresie. Ze względu
na nieobowiązywanie klauzuli abuzywnej, należało zastosować art. 358 § 2 KC, w którym uregulowany został sposób
określenia wartości waluty obcej.
Sąd Najwyższy uchylił wyrok sądu II instancji i przekazał mu sprawę do ponownego rozpoznania. Sąd
Najwyższy podkreślił, że niedopuszczalne jest zastosowanie art. 358 § 2 KC, bowiem regulacja ta została
wprowadzona w 2009 r., zaś umowę kredytu zawarto w 2001 r. W ocenie SN, należy zbadać zgodną wolę
stron umowy i jej postanowienia, uwzględniając, że wypłaty kredytu dokonano według kursu kupna franka
szwajcarskiego z tabeli bankowej. Dopuszczalne jest również zastosowanie w drodze analogii art. 41
PrWeksl, zgodnie z którym, jeżeli weksel wystawiono na walutę, która nie jest walutą miejsca płatności, sumę
wekslową można zapłacić w walucie krajowej według jej wartości w dniu płatności (chodzi tu o średni kurs
NBP).
Wyrok SN z 14.7.2017 r., II CSK 803/16