Niepełnoletnie dzieci, a ulga podatkowa przy spadku
Kategoria: Prawo cywilne
Tematyka: ulga podatkowa, spadek, niepełnoletnie dzieci, Dyrektor KIS, interpretacja podatkowa, nieruchomość, podatek od zbycia, cel mieszkaniowy, współwłasność, faktura, opodatkowanie
Publikacja omawia kwestię ulgi podatkowej przy spadku, dotyczącą niepełnoletnich dzieci. Autorka analizuje sytuację kobiety, która odziedziczyła mieszkanie po mężu wraz z dziećmi. Po sprzedaży nieruchomości i zakupie nowej działki budowlanej, wzniesiono na niej dom. W toku postępowania pojawiły się wątpliwości fiskusa, czy dzieci powinny zapłacić podatek od zbycia swojego udziału w spadku. Interpretacja Dyrektora KIS wskazała na konieczność opodatkowania transakcji, gdy nabycie nowej nieruchomości nie służyło celom mieszkaniowym dzieci.
Potrzeba uzyskania interpretacji podatkowej od Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej pojawiła się w sprawie kobiety, która po śmierci męża wraz z dziećmi w 2009 r. odziedziczyła mieszkanie. Ponieważ udział w spadku między nimi był równy, a dzieci wówczas jeszcze niepełnoletnie, podatniczka wystąpiła do sądu rodzinnego o zgodę na sprzedaż nieruchomości. Organ pozytywnie odniósł się do wniosku kobiety, a ta w 2010 r. za pieniądze uzyskane ze wspomnianej transakcji kupiła działkę budowlaną. W rozliczeniu podatkowym wskazała zresztą, że cały uzyskany przez nią dochód ze sprzedaży mieszkania przeznaczy na własne cele mieszkaniowe swojej rodziny. Z biegiem czasu powstały jednak niepewności co do tego, czy nawet przy zrealizowaniu wspomnianej deklaracji, dzieci nie będą musiały zapłacić daniny. W związku z powyższym córka podatniczki zadała stosowne pytanie fiskusowi. Wyjaśniła stan faktyczny sprawy, jak również swoją interpretację, że w sytuacji, gdy niepełnoletnie dzieci nie mają możliwości rozporządzania własnym majątkiem, robią to za nich rodzice. Tak w jej rozumieniu postąpiła matka, która po sprzedaży odziedziczonego mieszkania, kupiła działkę i wybudowała dom z przeznaczeniem mieszkalnym dla całej rodziny. Dyrektor KIS zajął jednak inne stanowisko (IPTPB2/415-672/14-4/Akr). W opinii organu dzieci powinny zapłacić podatek związany ze sprzedażą ich udziału (po 1/3 każdy) w odziedziczonej nieruchomości. Fiskus argumentował taką opinię powołując się na art. 21 ust. 1 pkt 131 PDOFizU, który mówi, że „Wolne od podatku dochodowego są: (…) dochody z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych (...) w wysokości, która odpowiada iloczynowi tego dochodu i udziału wydatków poniesionych na własne cele mieszkaniowe w przychodzie z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych, jeżeli począwszy od dnia odpłatnego zbycia, nie później niż w okresie dwóch lat od końca roku podatkowego, w którym nastąpiło odpłatne zbycie, przychód uzyskany ze zbycia tej nieruchomości lub tego prawa majątkowego został wydatkowany na własne cele mieszkaniowe; udokumentowane wydatki poniesione na te cele uwzględnia się do wysokości przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych (...)”. Zdaniem skarbówki, jeżeli zbycie odziedziczonego mieszkania nastąpiło wciągu 5 lat od jego nabycia, czyli od momentu śmierci ojca, konieczna jest zapłata podatku. Fiskus zaznaczył, że nabycie nowej nieruchomości przez matkę nie realizuje celów mieszkaniowych córki, bowiem ta pierwsza dokonała transakcji na własne nazwisko i to ona de facto jest właścicielem nowego domu, choć mieszka w nim cała rodzina. Gdyby nieruchomość nabyta ze środków ze sprzedaży odziedziczonego mieszkania była w sensie formalnym własnością także dzieci, nie musiałyby one zapłacić podatku. Powyższe stanowisko potwierdza interpretacja Dyrektora KIS wydana w podobnej sprawie (0111-KDIB2- 2.4011.60.2017.2.MM). W tym przypadku z pytaniem do fiskusa zgłosiła się także niepełnoletnia dziewczyna, która odziedziczyła po zmarłym ojcu 1/3 udziału w nieruchomości (pozostałe 2/3 odziedziczyło jej rodzeństwo i matka). Również w tym przypadku przedmiot spadku został sprzedany przez rodzica za zgodą sądu rodzinnego, a uzyskane w ten sposób środki zostały podzielone w równych częściach na konta bankowe każdego biorącego udział w omawianym dziedziczeniu. Następnie z tych pieniędzy rodzina kupiła nową nieruchomość, na której rozpoczęła się budowa domu, a każdy jej członek – tak dzieci, jak i matka – stał się współwłaścicielem. Dziewczyna, podobnie jak we wcześniej omawianym przypadku, chciała się upewnić, że nie będzie musiała zapłacić podatku, nawet jeśli rachunki i faktury związane z budową nowego domu będą wystawiane na matkę. Fiskus przyznał jej rację i utwierdził ją w powyższym przekonaniu. Dla skarbówki istotne znaczenie w tym przypadku miało, że dziewczyna jest współwłaścicielem nieruchomości, a zakupy i opłaty są fakturowane na jej opiekuna prawnego. IPTPB2/415-672/14-4/Akr, 0111-KDIB2-2.4011.60.2017.2.MM
Podsumowując, publikacja pokazuje, jak interpretacja przepisów podatkowych dotyczących ulgi przy spadku może wpłynąć na sytuację niepełnoletnich beneficjentów. Przykłady analizowanych przypadków ukazują, jak istotne jest prawidłowe zrozumienie przepisów podatkowych w kontekście dziedziczenia nieruchomości i konieczności opodatkowania transakcji z udziałem niepełnoletnich.