Sąd Najwyższy zajął stanowisko w sprawie ustalania wynagrodzenia za korzystanie z sieci na cudzej działce.
Do sporu na tym tle doszło pomiędzy właścicielem działek zlokalizowanych w Olsztynie, a przedsiębiorstwem
gazociągowym, którego instalacje przechodziły przez wspomniane grunty. Na samym początku sprawy spółka
energetyczna w ogóle nie chciała zgodzić się na wypłatę środków związanych z wnioskowanym ustanowieniem
służebności przesyłu, bowiem – jak twierdziła – instalacje istniały od tak dawna, że prawo w tym względzie uległo już
zasiedzeniu. Kiedy jednak okazało się, że racja leży po stronie właściciela gruntów, zaczęła się batalia związana
z wysokością żądanej przez niego kwoty pieniędzy. Mężczyzna chciał ustanowienia służebności przesyłu za wypłatą
jednorazowego wynagrodzenia w wysokości 74,5 tys. zł.
Zdaniem przedstawicieli przedsiębiorstwa energetycznego ta kwota była o wiele za wysoka. W opinii spółki właściciel
gruntów, chcąc wyłudzić jak najwyższą sumę pieniędzy, wskazał jako podstawę do obliczeń wynagrodzenia zbyt
szeroki pas gruntu wykorzystywany na potrzeby przesyłowe, bowiem niesłusznie poszerzył go o 2 m od linii
gazociągu. Mężczyzna z kolei tłumaczył, że przy wyliczaniu powierzchni działki kierował się tzw. strefą kontrolowaną
wskazaną przez § 10 ust. 4 rozporządzenia ministra gospodarki z 26.4.2013 r. w sprawie warunków technicznych,
jakim powinny odpowiadać sieci gazowe i ich usytuowanie. Przepis ten mówi, że w strefach kontrolowanych nie
mogą rosnąć drzewa w odległości mniejszej niż 2,0 m od gazociągów o średnicy do DN 300 włącznie i 3,0 m od
gazociągów o średnicy większej niż DN 300, licząc od osi gazociągu do pni drzew.
Zarówno Sąd Rejonowy, jak i Sąd Okręgowy zgodziły się z właścicielem nieruchomości co do słuszności przyjęcia do
obliczeń takiej podstawy.
Przedsiębiorstwo gazociągowe nie rezygnowało jednak ze swojego stanowiska i zaskarżyło wydane orzeczenia.
Domagając się ich kasacji spółka argumentowała, że w obecnym porządku prawnym nie ma przepisów, które
w sposób jednoznaczny nakazywałyby przyjmowanie wspomnianej wyżej strefy kontrolowanej, jako podstawy do
wyceny opłat związanych z ustanawianiem służebności przesyłu. Przedstawiciel przedsiębiorstwa tłumaczył, że do
prac związanych z eksploatacją i konserwacją linii przesyłowej wystarczy mniejsza przestrzeń niż wskazana przez
właściciela. W opinii spółki już odległość po 1 m od gazociągu pozwala na przeprowadzanie niezbędnych prac.
W odpowiedzi właściciel oponował, że być może i mniejsza powierzchnia terenu wystarcza do prac konserwacyjnych,
jednak dla niego nie oznacza to zwiększenia zakresu możliwości korzystania z jego własnej nieruchomości.
Niezależnie bowiem od tego, ile dokładnie przestrzeni wzdłuż gazociągu potrzebują pracownicy spółki do jego
prawidłowego użytkowania i konserwacji, mężczyzna i tak w odległości do 2 m po każdej stronie linii przesyłowej nie
może nawet posadzić drzewa.
Sąd Najwyższy orzekając w dniu 12.10.2017 r. przychylił się do opinii właściciela nieruchomości (IV CSK 724/16).
Organ uznał, że przyjęcie za podstawę do wyliczenia wynagrodzenia w omawianej sprawie strefy sugerowanej przez
przedsiębiorstwo byłoby niesprawiedliwe. Sąd zgodził się co do tego, że właściciel nieruchomości, przez którą
przebiega linia przesyłowa, ma ograniczone możliwości korzystania z gruntu, co nie może pozostać bez
rekompensaty.
IV CSK 724/16