Internetowy Rejestr
Internetowy Rejestr Adwokatów, Radców Prawnych i Kancelarii.

Zbycie składników majątkowych jako zorganizowanej części przedsiębiorstwa

Kategoria: Prawo cywilne

Tematyka: zbycie składników majątkowych, przedsiębiorstwo, amortyzacja wartości firmy, umowa sprzedaży, interpretacja przepisów, Naczelny Sąd Administracyjny

Nie sposób więc przyjąć, by wyłącznie z nabywanego przedsiębiorstwa wierzytelności zbywcy i środków pieniężnych na rachunkach bankowych mogło spowodować, że nie będzie on stanowił zespołu zorganizowanego i funkcjonalnego. Spółka nabyła dwa odrębne zespoły majątkowe w drodze umowy sprzedaży, które stanowią przedsiębiorstwa w rozumieniu prawa. Zgodnie z przepisami, amortyzacji podlegają wartości firm powstałe w wyniku nabycia przedsiębiorstw.

 

Nie sposób więc przyjąć, by wyłącznie z nabywanego przedsiębiorstwa wierzytelności zbywcy i środków
pieniężnych na rachunkach bankowych w rozumieniu art. 551 pkt 4 KC mogło, przy objęciu sprzedaży
pozostałych,    stanowiących      zorganizowany   zespół    składników      niematerialnych i materialnych
przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej (art. 551 KC) spowodować, że nie będzie on
stanowił zespołu zorganizowanego i funkcjonalnego. W konsekwencji zauważyć trzeba, że amortyzacji nie
podlega zgodnie z art. 16c pkt 4 PDOPrU – wartość firmy, jeżeli wartość ta powstała w innym sposób niż
określony w art. 16b ust. 2 pkt 2 PDOPrU. Wyrok NSA z 3.8.2017 r., II FSK 3183/16
Z uzasadnienia:
Wyrokiem z 3.8.2016 r., VIII SA/Wa 149/16, WSA w Warszawie uchylił zaskarżoną przez T. spółka z o.o. z siedzibą
w R. (dalej: spółka) interpretację indywidualną Ministra Finansów z 3.11.2015 r. w przedmiocie podatku
dochodowego od osób prawnych.
Ze stanu sprawy przyjętego przez sąd I instancji wynika, że pismem z 3.11.2015 r. organ udzielił pisemnej
interpretacji w zakresie odpisów amortyzacyjnych związanych z planowanym zakupem składników majątkowych jako
nabycia przedsiębiorstwa na tle przepisów art. 4a pkt 3 i art. 16b ust. 2 pkt 2 ustawy z 15.2.1992 r. o podatku
dochodowym od osób prawnych (Dz.U. z 2014 r. poz. 851 ze zm., dalej: PDOPrU) oraz art. 551 ustawy z 23.4.1964
r. – Kodeks cywilny (Dz.U. z 2014 r. poz. 121 ze zm., dalej: KC). We wniosku spółka wskazała, że jako część grupy
kapitałowej prowadzić będzie działalność gospodarczą, głównie w zakresie produkcji i sprzedaży urządzeń
i elementów grzewczych. W tym celu, w drodze umowy sprzedaży przedsiębiorstw (spółka jest kupującym) nabędzie
szczegółowo opisany we wniosku majątek od wspólników dwóch spółek cywilnych (prawa do nieruchomości oraz
ruchomości, w tym wyrobów gotowych i półproduktów, prawa do licencji, nazwy przedsiębiorstwa, domen
internetowych, patentów, dokumentacji technicznej i księgowej, bazy klientów oraz inne prawa). Majątek stanowić
będzie u sprzedawców dwa odrębne zespoły majątkowe (po jednym zespole majątkowym w każdej ze spółek
cywilnych). Po kupnie majątek ukonstytuuje na poziomie nabywającej spółki w jeden zespół majątkowy. Umowa
sprzedaży określa, że zbywany zespół majątkowy każdej ze spółek cywilnych stanowi przedsiębiorstwo w rozumieniu
art. 551 KC, a zgodnie z przepisami prawa pracy (art. 211 ustawy z 26.6.1974 r. – Kodeks pracy; Dz.U. z 2014 r. poz.
1502 ze zm.) sprzedaż przedsiębiorstw skutkuje przeniesieniem zobowiązań dotyczących zatrudnienia związanych
z przedsiębiorstwami na kupującego, który w dniu zawarcia umowy sprzedaży staje się z mocy prawa pracodawcą
wszystkich pracowników zatrudnionych w zakładach pracy u sprzedawców. (...)
W celu uniknięcia wątpliwości strony umowy sprzedaży wskazały w jej treści, że środki pieniężne na rachunkach
bankowych prowadzonych dla nabywanych przedsiębiorstw oraz wszelkie należności pieniężne należne do dnia
zawarcia umowy sprzedaży na podstawie jakiejkolwiek umowy, której stroną są sprzedawcy w związku
z działalnością przedsiębiorstw nie będą należały do zbywanych przedsiębiorstw i tym samym nie przejdą na spółkę
w wyniku zawarcia umowy sprzedaży. (...)
We wniosku spółka wskazała, że jej intencją jest prowadzenie działalności gospodarczej w oparciu o nabyte
w ramach umowy sprzedaży zespoły majątkowe (ciągłość produkcji i sprzedaży).
W związku z powyższym zadano następujące pytania:
1) czy transakcja sprzedaży składników majątkowych (zespołów majątkowych), wskazanych przez spółkę
w opisie zdarzenia przyszłego, stanowić będzie nabycie przedsiębiorstwa? W konsekwencji – czy spółka będzie
uprawniona do rozpoznania wartości firmy oraz na podstawie art. 16b ust. 2 pkt 2 PDOPrU do amortyzacji wartości
firmy (tzw. goodwill) każdego z nabytych zespołów majątkowych?
2) w przypadku pozytywnej odpowiedzi na pytanie nr 1 ­spółka chciałaby potwierdzić, że wartość początkową
wartości niematerialnych i prawnych – dwóch dodatnich wartości firmy (tzw. goodwill), stanowić będzie dodatnia
różnica pomiędzy ceną nabycia danego przedsiębiorstwa a przyjętą na dzień kupna wartością rynkową składników
majątkowych wchodzących w skład danego przedsię­biorstwa?
Spółka wskazała, że wskazana transakcja sprzedaży składników majątkowych (zespołów majątkowych) stanowi
nabycie przedsiębiorstwa, o którym mowa w art. 551 KC w zw. z art. 4a pkt 3 PDOPrU. Nabyte składniki majątkowe
(materialne i niematerialne) oraz zobowiązania pozostają bowiem w funkcjonalnym związku i są przeznaczone do
prowadzenia działalności gospodarczej przedsiębiorstw. Obydwa przedsiębiorstwa zostaną przez spółkę nabyte
w drodze kupna (art. 535 i nast. KC), czyli na podstawie art. 16b ust. 2 pkt 2 PDOPrU będzie ona uprawniona do



amortyzacji powstałej w wyniku przedmiotowej transakcji dodatniej wartości firmy (tzw. goodwill). Zdaniem spółki
wartość początkową firmy stanowi nadwyżka każdej z zapłaconej ceny za dane przedsiębiorstwo nad
wartością rynkową składników majątkowych wchodzących w skład danego przedsiębiorstwa (na dzień
kupna).
W zakresie pytania 2 spółka wskazała, że wartość początkową powstałych na skutek nabycia przedsiębiorstwa
wartości firm (tzw. goodwill) winna ustalić w wysokości dodatniej różnicy pomiędzy ceną nabycia danego
przedsiębiorstwa, a przyjętą na dzień kupna wartością rynkową składników majątkowych wchodzących w skład
danego przedsiębiorstwa, tj. nieruchomości, rzeczy ruchomych, wyrobów gotowych, półproduktów, surowców oraz
innych środków obrotowych danego przedsiębiorstwa, praw wynikających z licencji do korzystania z wszelkiego
oprogramowania zainstalowanego na komputerach wchodzących w skład przedsiębiorstwa, a także
oprogramowania, które jest wykorzystywane w ramach przedsiębiorstwa, w tym praw wynikających z umów
dotyczących tego oprogramowania, w szczególności umów w sprawie wsparcia technicznego i konserwacji.
Minister Finansów stanowisko spółki uznał za nieprawidłowe, wywodząc, że w przepisach stworzono
domniemanie prawne, w myśl którego przedsiębiorstwo obejmuje każdy składnik zespołu, a zatem wszelkie
dobra materialne i niematerialne podlegające ochronie prawnej i służące wykonywaniu celów
gospodarczych, jeśli stanowią zespół o cechach zorganizowania. Zdaniem organu wyłączenie z umowy
sprzedaży środków pieniężnych zgromadzonych na rachunkach bankowych oraz wszelkich należności pieniężnych
należnych do dnia zawarcia umowy sprzedaży (tj. kluczowego z punktu widzenia działalności zbywcy elementu)
sprawia, że nabywany zespół składników uniemożliwia dalsze, samodzielne prowadzenie działalności gospodarczej
(brak środków finansowych czy też praw do należności, niezbędnych do regulowania bieżących zobowiązań, np.
w stosunku do pracowników, dostawców towarów handlowych lub usługodawców). W konsekwencji przedmiotem
planowanej transakcji jest zbycie poszczególnych składników majątkowych, a nie przedsiębiorstwa
w rozumieniu art. 4a pkt 3 PDOPrU. Spółka nie będzie zatem uprawniona, w świetle art. 16b ust. 2 pkt 2 PDOPrU,
do amortyzacji powstałej w wyniku przedmiotowej transakcji dodatniej wartości firmy, gdyż wskazana transakcja nie
dotyczy przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 4a pkt 3 PDOPrU w zw. z art. 551 KC. W tej sytuacji organ za zbędne
uznał odpowiadanie na pytanie drugie.
Po bezskutecznym wezwaniu organu interpretacyjnego do usunięcia naruszenia prawa, spółka wniosła do WSA
w Warszawie skargę, zarzucając organowi naruszenie m.in.:
1) art. 16b ust. 2 pkt 2 w zw. z art. 4a pkt 3 PDOPrU (...);
2) art. 65 § 2 oraz art. 3531 w zw. z art. 552 KC (...).
Sąd, uwzględniając skargę, wskazał, że wystąpiły przesłanki do uchylenia zaskarżonej interpretacji. Organ pominął
bowiem dorobek orzecznictwa sądów administracyjnych wypracowanego na tle wykładni przepisów art. 551 i art. 552
KC w zw. z art. 4a pkt 3 PDOPrU (zob. np. wyroki NSA z 27.3.2013 r., II FSK 1489/11 oraz II FSK 1896/11).
Sąd podkreślił, że kompleksowa wykładnia przepisów art. 551 i art. 552 KC (językowa uzupełniona systemową
wewnętrzną i funkcjonalną) uzasadnia wniosek, iż czynność prawna może dotyczyć sprzedaży
przedsiębiorstwa pomimo wyłączenia pewnych elementów majątku (w tym wymienionych expressis verbis
w art. 551 KC) z czynności prawnej zbycia przedsiębiorstwa, jeżeli wyłączenia nie przekreślają istoty definicji
pojęcia przedsiębiorstwa w znaczeniu przedmiotowym. Znaczenie to obejmuje każdy zespół składników
niematerialnych i materialnych służących do realizacji określonych zadań gospodarczych, bez względu na to, czy
obejmuje on całość, czy jedynie część majątku danego podmiotu. Wymienienie na pierwszym miejscu składników
niematerialnych służy podniesieniu roli, jaką odgrywają właśnie te niematerialne elementy przedsiębiorstwa, takie jak
klientela i ustalona renoma przedsiębiorstwa (tzw. goodwill), bez których nie mogłoby ono osiągać zysków ani
prawidłowo funkcjonować [zob. postanowienie SN z 3.2.2016 r., V CSK 299/15 (…)]. Sąd zaznaczył, że organ nie
dokonał w sposób należyty analizy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez spółkę, pomijając szereg istotnych
okoliczności dotyczących wymienionych przez skarżącą składników majątkowych wchodzących w zakres
przedmiotowej czynności prawnej. Zignorował również oświadczenie spółki, że jej intencją jest prowadzenie
działalności gospodarczej w oparciu o nabyte w ramach umowy sprzedaży zespoły majątkowe (ciągłość produkcji
i sprzedaży).
Organ pochopnie przyjął, że wyłączenie z zakresu przedmiotowego przedstawionej przez spółkę czynności prawnej
środków pieniężnych na rachunkach bankowych prowadzonych dla nabywanych przedsiębiorstw oraz wskazywanych
we wniosku należności pieniężnych należnych do dnia zawarcia umowy sprzedaży oznacza, iż nabywany zespół
składników nie może zostać wykorzystany do dalszego samodzielnego prowadzenia działalności gospodarczej, czyli
nie może zostać uznany za przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 4a pkt 3 PDOPrU. Powyższe założenie organu
według sądu I instancji nie znajduje odzwierciedlenia w zdarzeniu przyszłym przedstawionym przez spółkę we
wniosku i nie wynika z wykładni przepisów art. 551 i art. 552 KC w związku z art. 4a pkt 3 PDOPrU.
Powyższy wyrok organ zaskarżył w całości skargą kasacyjną, zarzucając sądowi I instancji naruszenie:



1) art. 4a pkt 3 PDOPrU w zw. z art. 551 i art. 552 KC (...);
2) art. 146 § 1 i art. 151 ustawy z 30.8.2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U.
z 2012 r. poz. 270 ze zm., dalej: PostSądAdmU) w zw. z art. 14c § 1 i 2, art. 14e § 1 i art. 121 § 1, w zw. z art. 14h
ustawy z 29.8.1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2015 r. poz. 613 ze zm., dalej: OrdPU) (...).
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Skarga kasacyjna nie ma usprawiedliwionych podstaw i dlatego podlega oddaleniu.
Chybiony jest przede wszystkim zarzut naruszenia art. 4a pkt 3 PDOPrU w zw. z art. 551 i art. 552 KC. Otóż z art. 4a
pkt 3 PDOPrU wynika, że: ilekroć w ustawie jest mowa (...) o przedsiębiorstwie – oznacza to przedsiębiorstwo
w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego. Kodeks cywilny zaś w art. 551 definiuje przedsiębiorstwo w następujący
sposób:
Przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do
prowadzenia działalności gospodarczej.
Obejmuje ono w szczególności:
1) oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa);
2) własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa
rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;
3) prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania
z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych;
4) wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;
5) koncesje, licencje i zezwolenia;
6) patenty i inne prawa własności przemysłowej;
7) majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;
8) tajemnice przedsiębiorstwa;
9) księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.
Z kolei z art. 552 KC wynika, że: Czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko, co
wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba że co innego wynika z treści czynności prawnej albo z przepisów
szczególnych. Określenie wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa oznacza całość składników
wymienionych w art. 551 KC, a skoro wyliczenie tam przedstawione jest przykładowe (w szczególności), więc
oznacza to, że w klauzuli tej znajdą się również możliwe inne składniki, które faktycznie i prawnie do niego
przynależą. Jednakże zauważyć należy – wbrew twierdzeniu skargi kasacyjnej – że przepis ten stwarza tylko
domniemanie i to domniemanie wzruszalne (S. Włodyka, Umowy dotyczące przedsiębiorstw, [w:] Prawo umów
w obrocie gospodarczym (red. W. Włodyka), Kraków 1993, s. 86; B. Sołtys, Klientela przedmiotem aportu w spółkach
kapitałowych [w:] Spółka jako podmiot gospodarczy (red. J. Frąckowiak), A.Wr. No 1770, Prawo CCXLII, Wrocław
1995, s. 130). Ustalenie, co faktycznie i konkretnie wchodzi do przedsiębiorstwa, jest kwestią ustaleń faktycznych.
Powyższa regulacja oznacza, że z uwagi na to domniemanie strony nie muszą w umowie wyliczać składników
przedsiębiorstwa, chyba że chcą wyłączyć z zakresu czynności niektóre jego składniki, wówczas albo mogą
w sposób pozytywny wyliczyć te składniki, które wchodzą w skład przedsiębiorstwa, albo w sposób negatywny
ograniczyć się do wyliczenia tych, wskazanych w art. 551 KC, które do przedsiębiorstwa nie wchodzą. Nie budzi przy
tym wątpliwości to, że ilość i rodzaj wyłączeń może podawać w wątpliwość istnienie czynności prawnej mającej za
przedmiot przedsiębiorstwo.
W piśmiennictwie (zob. M. Bednarek, [w:] P. Księżak (red.), M. Szafnicka-Pyziak (red.), Kodeks cywilny. Komentarz.
Część ogólna (praca zbiorowa). Komentarz do art. 552 KC pkt 2 przyjmuje się trafnie, że przepis art. 552 KC
z uwagi na użyte w nim określenie „wszystko” ma charakter iuris dispositivi, co oznacza, że czynność
prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo nie musi obejmować wszystkich elementów przedsiębiorstwa,
tj. całego majątku. Strony, dokonując czynności prawnej, mogą wyłączyć tak pewne składniki, jak i pewien rodzaj
składników np. wszelkie towary czy wszelkie wierzytelności. Jednakże zawsze powstaje wówczas problem istnienia
tzw. składników koniecznych (minimalnej treści umowy), które muszą być objęte treścią czynności prawnej, by
w ogóle można było mówić o tym, że czynność taka miała za przedmiot przedsiębiorstwo, a nie poszczególne jego
elementy. Ocena ta musi być dokonana in concreto. Nie można jej dokonywać a priori (z góry). Przyjmie się jednak,
że (J. Widło, Pojęcie przedsiębiorstwa, PPH Nr 7/1997, s. 32; S. Buczkowski, glosa do wyroku SN z 10.1.1972 r.,
OSPiKA Nr 12/1972, poz. 232), decydujące jest kryterium funkcjonalne, organizacyjne i finansowe (wyrok NSA



z 12.5.2011 r. II FSK 2222/09, PiP Nr 3/2011, s. 133). Podkreśla się również, że minimum składników, które
muszą stanowić przedmiot czynności prawnej obejmującej przedsiębiorstwo, wyznacza zdolność pozyskania
odbiorców rodzajowo określonych przedmiotem działalności gospodarczej, do których w pierwszym rzędzie
zalicza się składniki indywidualizujące przedsiębiorstwo. (...) Stanowisko to jest bez wątpienia trafne,
przynajmniej w odniesieniu do niektórych przedsiębiorstw usługowych.
Sąd Najwyższy w wyroku z 10.1.1972 r. OSPiKA Nr 12/1972, poz. 232 (cyt.) uznał – interpretując art. 526 KC – że do
uznania, iż czynność prawna miała za przedmiot przedsiębiorstwo, niezbędne jest zbycie całego przedsiębiorstwa,
a nie tylko niektórych jego składników, choćby nawet przedstawiały one znaczną wartość w porównaniu z wartością
całego przedsiębiorstwa, zob. też wyrok SN z 14.12.1995 r., OSN Nr 3/1996, poz. 41 oraz wyrok SN z 30.1.1997 r.,
OSN Nr 5/1997, poz. 65 kontynuujące tę linię orzeczniczą. Pogląd SN należy uznać za nazbyt rygorystyczny
i nieodpowiadający treści art. 552 KC.
Jest to pogląd rygorystyczny nie tylko na gruncie piśmiennictwie i orzecznictwa. Przykładowo w orzecznictwie NSA
przyjmuje się, że:
– wyłączenie z majątku przedsiębiorstwa nieruchomości nie unicestwia jego istoty (wyrok NSA z 30.8.2011 r., II FSK
502/10, PiP Nr 3/2011, s. 224),
– brak w przedsiębiorstwie wewnętrznych działów obsługujących jego zadania kadrowe, informatyczne i finansowe
nie pozbawia tegoż przedsiębiorstwa możliwości realizacji określonych zadań gospodarczych [wyrok NSA
z 23.3.2012 r., II FSK 2314/10, (…)],
– wyłączenie wierzytelności przez strony umowy sprzedaży przedsiębiorstwa bankowego jest dopuszczalne i nie
unicestwia jego istoty (pismo NBP – Generalnego Inspektoratu Nadzoru Bankowego NB/ZIP/670/94 z 9.8.1994 r.)
(...).
Natomiast wyłączenie z majątku przedsiębiorstwa np. kryteriów na sfinansowanie określonych projektów
gospodarczych spowoduje pozbawienie przedsiębiorstwa więzi funkcjonalnej i finansowej, albowiem oznaczałoby to
pozbawienie majątku przedsiębiorstwa źródeł finansowania projektu gospodarczego (pismo DIS w Warszawie
z 8.1.2010 r., Nr IPPB3/423-715/09-2.MS).
Zauważyć należy, w związku z przedmiotem sporu w tej sprawie, że wyodrębnienie finansowe w rozumieniu
orzecznictwa WSA polega na tym, że nie oznacza ono samodzielności finansowej, lecz sytuację, w której
poprzez odpowiednią ewidencję zdarzeń gospodarczych możliwe jest przyporządkowanie przychodów
i kosztów oraz należności i zobowiązań do zorganizowanej części przedsiębiorstwa [wyrok NSA z 27.3.2013 r.,
II FSK 1896/11 (…). Także w orzecznictwie sądów apelacyjnych i SN (zob. wyrok SA w Krakowie z 11.5.2016 r.,
I A Ca 111/16 (…); wyrok SN z 25.11.2016 r., I CSK 703/09 (…); wyrok SN z 29.1.2009 r., V CSK 294/08 (…); wyrok
SN z 17.10.2000 r., I CKN 850/98 (…)] podkreśla się, że strony zgodnie z art. 552 KC mają swobodę co do tego,
jakie elementy tworzące pojęcie przedsiębiorstwa objąć przedmiotem czynności prawnej, z tym że swoboda
w wyłączeniu poszczególnych składników nie może iść tak daleko, by zakres wyłączeń przekreślił istotę
przedsiębiorstwa. Dlatego też zbycie przedsiębiorstwa powinno obejmować co najmniej te składniki, które
determinują funkcje spełniane przez przedsiębiorstwo. Czynnikiem „konstytuującym” przedsiębiorstwo
w rozumieniu przedmiotowym jest wystąpienie elementu organizacji oraz funkcjonalnego powiązania
różnorodnych jego składników umożliwiających traktowanie przedsiębiorstwa jako pewnej całości. Zauważyć
należy, że zgodnie z art. 552 KC nie tylko strony w drodze umowy mogą wyłączyć niektóre składniki, o których mowa
w art. 551 KC, z czynności prawnej mającej za przedmiot przedsiębiorstwo, ale czyni to też ustawodawca. Do
wyłączeń normatywnych zaliczyć należy np. prawo o charakterze niezbywalnym (A. Lichorowicz, Stosowanie
przepisu art. 526 KC w obrocie rolnym, SP Nr 3–4/1982, s. 204; J. Baehr, Spółka z udziałem kapitałowym
pracowników, Warszawa–Poznań 1993, s. 102) czy prawa podlegające szczególnemu reżimowi prawnemu (...).
W rozpoznawanej sprawie z przedstawionego zdarzenia przyszłego wynika, że z nabywanych przedsiębiorstw
zostaną w drodze umów sprzedaży wyłączone środki pieniężne na rachunkach bankowych oraz wierzytelności
należne do dnia zawarcia umów na podstawie jakiejkolwiek umowy. W treści stanowiska spółki, jak i w treści
indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego jednak nie wyjaśniono, z jakich środków
finansowych będzie finansowana bieżąca działalność gospodarcza, w tym niezbędnych do regulowania
bieżących zobowiązań w stosunku do pracowników, dostawców towarów handlowych czy usługodawców.
Na obecnym etapie postępowania NSA związany granicami skargi kasacyjnej (art. 183 § 1 PostSądAdmU) nie może
tej kwestii ustalić. Można tylko domniemywać, że możliwe jest pozyskanie przez spółkę środków z kredytów
bankowych, czy z bieżącej działalności gospodarczej, a nawet z własnych środków spółki. Nie sposób więc przyjąć,
by wyłącznie z nabywanego przedsiębiorstwa wierzytelności zbywcy i środków pieniężnych na rachunkach
bankowych w rozumieniu art. 551 pkt 4 KC mogło, przy objęciu sprzedaży pozostałych, stanowiących zorganizowany
zespół składników niematerialnych i materialnych przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej (art.
551 KC) spowodować, że nie będzie on stanowił zespołu zorganizowanego i funkcjonalnego.



W konsekwencji zauważyć trzeba, że amortyzacji nie podlega – zgodnie z art. 16c pkt 4 PDOPrU – wartość firmy,
jeżeli wartość ta powstała w innym sposób niż określony w art. 16b ust. 2 pkt 2 PDOPrU. Z tego ostatniego przepisu
zaś wynika, że amortyzacji podlegają również, z zastrzeżeniem art. 16c, niezależne od przewidywanego okresu
użycia (...) wartość firmy, jeżeli wartość ta powstaław wyniku nabycia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej
części w drodze (...) kupna (...). Skoro nie budzi wątpliwości, że przedmiotem umów sprzedaży (kupna) były
przedsiębiorstwa stanowiące dwa odrębne zespoły majątkowe (art. 551 KC), których ceny sprzedaży na dzień
kupna będą przewyższać wartość rynkową tych składników majątkowych wchodzących w skład
poszczególnych zespołów majątkowych, to przepis art. 16b ust. 2 pkt 2 PDOPrU powinien mieć w sprawie
zastosowanie. W konsekwencji zarzuty skargi kasacyjnej dotyczące naruszenia przez sąd I instancji art. 4a pkt 3
i art. 16b ust. 2 pkt 2 -PDOPrU w zw. z art. 551 i art. 552 KC są bezpodstawne.
Nieuzasadniony jest także zarzut naruszenia przez sąd I instancji przepisów postępowania. (...)
W tym stanie sprawy NSA orzekł jak w wyroku na podstawie art. 184 PostSądAdmU (...).
Wyrok NSA z 3.8.2017 r., II FSK 3183/16







 

Naczelny Sąd Administracyjny uznał skargę kasacyjną za nieusprawiedliwioną, podkreślając istotę zorganizowanego zespołu składników niematerialnych i materialnych w rozumieniu przedsiębiorstwa. Zaskarżony wyrok został uchylony, a organ musiał uwzględnić dorobek orzecznictwa sądów administracyjnych w interpretacji przepisów dotyczących zbycia przedsiębiorstwa.