Czy ulga mieszkaniowa jest przedmiotem spadku?
Kategoria: Prawo cywilne
Tematyka: ulga mieszkaniowa, dziedziczenie, spadek, Naczelny Sąd Administracyjny, wyrok NSA, ulga podatkowa
Naczelny Sąd Administracyjny podjął stanowisko w sprawie dziedziczenia ulgi mieszkaniowej, która była przedmiotem sporu między rodzicami a fiskusem. Sprawa dotyczyła zbycia nieruchomości przez syna, który zmarł przed finalizacją transakcji. W efekcie rodzice odziedziczyli ulgę mieszkaniową, co potwierdził wyrok NSA z 18.1.2018 r.
Naczelny Sąd Administracyjny zajął stanowisko w kwestii dziedziczenia ulgi mieszkaniowej. Spór będący podstawą do wydania wyroku dotyczył mieszkania, do którego prawo wyjściowo należało do rodziców i syna. Matka i ojciec postanowili przekazać dziecku swoją połowę udziałów we własności nieruchomości. Dorosły już syn podjął decyzję o zbyciu mieszkania, a ponieważ do transakcji miało dojść przed upływem ustawowego czasu przewidzianego na ulgę podatkową, mężczyzna zadeklarował, że ze środków uzyskanych ze sprzedaży nieruchomości nabędzie dla siebie nowe mieszkanie. Tak też uczynił – w ramach zobowiązań wynikających z umowy przedwstępnej kupna lokalu dokonał wpłaty pieniędzy uzyskanych ze zbycia wcześniej odziedziczonej nieruchomości. Sprawa skomplikowała się, kiedy w krótkim czasie od zawarcia wspomnianej umowy i dokonania wpłaty mężczyzna zmarł. Zgon nastąpił jeszcze przed podpisaniem aktu notarialnego, w związku z czym nie doszło do przeniesienia własności nowego mieszkania. Transakcję dokończyli formalnie rodzice mężczyzny i to na nich przepisano wspomniane prawo. Takie działanie spowodowało jednak zaistnienie wątpliwości na tle podatkowym. O ile fakt, że rodzice dziedziczą po zmarłym dziecku wzbudzał istnienia jakichkolwiek pytań, to kwestia, czy owo dziedziczenie dotyczy także prawa do ulgi w daninie nie była już tak jasna. Spór w tym zakresie rozgorzał między fiskusem, a matką i ojcem zmarłego. Rodzice byli zdania, że kontynuując realizację zamierzeń syna zadeklarowanych przy sprzedaży pierwszego (dziedziczonego wcześniej) mieszkania, oni także mogą skorzystać ze zwolnienia podatkowego. Na potwierdzenie swojej opinii przytaczali art. 97 § ustawy z 29.8.1997 r. – Ordynacja podatkowa, według którego spadkobiercy podatnika, przejmują przewidziane w przepisach prawa podatkowego majątkowe prawa i obowiązki spadkodawcy. Innego zdania był jednak Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie. Twierdził, że prawo do ulgi mieszkniowej należy do praw o charakterze osobistym i jako takie nie podlega dziedziczeniu. Sprawa trafiła do sądu. Po rozpoznaniu okoliczności sporu WSA w Warszawie stanął po stronie rodziny zmarłego. W opinii składu orzekającego doszło do spełnienia deklaracji mężczyzny dotyczącej przeznaczenia środków uzyskanych ze sprzedaży jednego mieszkania na zakup drugiego, co miało miejsce jeszcze przed jego śmiercią przy podpisywaniu umowy przedwstępnej i poprzez dokonanie przelewu bankowego. Dalsze postępowanie matki i ojca należało zatem uznać wyłącznie jako dokończenie działań rozpoczętych przez syna. Fiskus nie zgodził się z powyższym stanowiskiem i ostatecznie sprawa trafiła na wokandę NSA. W wyroku z 18.1.2018 r. (II FSK 3633/15 i II FSK 3634/15) orzekł on, że w omawianym przypadku rodzice odziedziczyli ulgę mieszkaniową przysługującą zmarłemu synowi i słusznie z niej skorzystali finalizując formalności związane z nabyciem nowego mieszkania. Sąd podkreślił jednak, że każda kolejna sprawa związana z dziedziczeniem prawa do ulgi podatkowej powinna być rozpatrywana niezależnie, z dokładną analizą stanu faktycznego danego sporu. Wyroki NSA z 18.1.2018 r. II FSK 3633/15, II FSK 3634/15
Wyroki NSA potwierdzają, że ulga mieszkaniowa może być przedmiotem spadku. Jednak każda sprawa wymaga indywidualnej analizy. Decyzja NSA w omawianym przypadku przyznaje rodzicom zmarłego prawa do ulgi, ale podkreśla konieczność osobnej oceny każdej sytuacji dziedziczenia ulgi podatkowej.