Trybunał Konstytucyjny zajął stanowisko w sprawie zgodności z Konstytucją artykułu 129 ust. 4 ustawy
z 27.4.2001 r. – Prawo ochrony środowiska (Dz.U. z 2016 r. poz. 672, ze zm.). Z wnioskiem o zbadanie
powyższej kwestii zwrócił się do TK Rzecznik Praw Obywatelskich, który obawiał się, że przedmiotowa
regulacja może naruszać konstytucyjne prawo własności.
Wspomniany art. 129 PrOchrŚrod dotyczy odszkodowania, o jakie może ubiegać się właściciel nieruchomości,
z której korzystanie w dotychczasowy sposób lub w zgodzie z wcześniejszym przeznaczeniem – w całości bądź
w części – zostało ograniczone na skutek wydania decyzji środowiskowej. Ustęp 4 wspomnianej regulacji definiuje
czas, jaki jest przewidziany dla właściciela nieruchomości na wystąpienie z roszczeniami. Ustawodawca określił go
na 2 lata od dnia wejścia w życie rozporządzenia lub aktu prawa miejscowego powodującego ograniczenie sposobu
korzystania z nieruchomości. Jednocześnie termin ten nie jest przywracalny co oznacza, że jeśli właściciel nie zdąży
zareagować w przewidzianym na to czasie, traci bezpowrotnie możliwość ubiegania się o odszkodowanie.
Właśnie ta kwestia wzbudziła wątpliwości Rzecznika Praw Obywatelskich. W opinii tego organu właściciele często
orientowali się o ograniczeniu możliwości korzystania ze swoich nieruchomości, a tym samym o szansie ubiegania
się o rekompensatę z tego tytułu z dużym opóźnieniem, choć nie wynikało to z ich zaniedbania bądź złej woli.
Wyrokiem z 7.3.2018 r. (K 2/17), TK orzekł o niekonstytucyjności wspomnianego zapisu. Organ zgodził się
z Rzecznikiem, że kwestionowany zapis narusza konstytucyjne prawo własności. Termin wskazany przez
ustawodawcę jest zbyt krótki i powinien zostać zmieniony tak, by każdy właściciel nieruchomości, z której korzystanie
zostało ograniczone na skutek wydania decyzji środowiskowej, miał szansę na dochodzenie swoich roszczeń. Skład
orzekający nie przyjął argumentów ustawodawcy, który twierdził, że znaczne wydłużenie terminu zgłaszania przez
właścicieli roszczeń może negatywnie wpłynąć na realizację przedsięwzięć objętych decyzjami środowiskowymi
i skutkować znacznymi opóźnieniami. Fakt, że decyzje o realizacji danego przedsięwzięcia są często podejmowane
dopiero wtedy, gdy znana jest łączna kwota ewentualnych odszkodowań, nie powinien ograniczać możliwości
obywateli w dochodzeniu swoich praw. Na wdrożenie zmian ustawodawca ma rok od momentu ogłoszenia wyroku.
Wyrok TK z 7.3.2018 r. K 2/17